Foglianise, Campania. Dynamische co-op met sinds 1999 de hulp van professorLuigi Moio, Aglianico-expert en voorheen werkzaam bij Feudo di San Gregorio. In samenwerking met de universiteit van Napels wordt hier duchtig geëxperimenteerd, met als één van de gevolgen een steeds stijgende kwaliteit. 300 leden, 700ha. Greco, Coda di Rospo, Falanghina, Aglianico, en bewust géén modieuze Franse druivenrassen. Lutte intégrée. Opbrengstbeperking (toen Moio aankwam was het eerste wat hij deed de opbrengsten beperken met bijna 50% om meer concentratie te krijgen). Modern uitgerust. Goed geprijsd, brede reeks. De Bue Apis, van meer dan 100jaar oude aglianico stokken is de topper. Ook de witte zijn sterk (Moio werkte ooit samen met Zind-Humbrecht in de Elzas).  www.cantinadeltaburno.it

Canarische eilanden. NW hellingen van de vulkaan met terrassen op 200 à 800m hoogte. Subtropisch klimaat met sterke oceanische invloed. DO sinds 1992. Wit in kleine hoeveelheden met listan blanco, soms gemengd met gual of malvasia. Fris en eerlijk aperitief. Rosado van listan negro, fris en fruitig. Tinto, meestal jong en fris. Betere crianza met negramoll en listan negro.

Côte de Nuits. Grand Cru onder Vosne-Romanée. 6,06 ha. Eén van de recentere grand crus van de Vosne-Romanée. Mineraal en kruidig. Volledig eigendom van het Domaine de la Romanée-Conti.

Geboren in 1933 in Piemonte studeerde Tachis oenologie in Italie, Frankrijk en USA (UC Davis School of Enology). Aan de universiteit van Bordeaux was hij student bij Emile Peynaud. In Bordeaux leerde hij de geheimen kennen van de Cabernet Sauvignon en Franc en vooral de kunst van het maken van assemblages (cuvées). Tachis was de eerste die in Italië kleine Franse barriques van 225 liter gebruikte voor het rijpen van wijn. In 1961 werd hij technisch directeur bij Antinori in Chianti. Tot 1992 werkte hij daar aan sommige van de meest besproken Italiaanse wijnen. In 1971 creëerde hij de eerste “super Toscaan”, Tignanello, een cuvée van 80% inheemse Sangiovese en 20% “vreemde” Cabernet Sauvignon. Tignanello was meteen een schot in de roos en verantwoordelijk voor een ware revolutie in de Italiaanse wijnwereld. De firma Antinori bottelde sinds 1948 de wijn van Tenuta San Guido in de Maremma. Tachis maakte vanaf 1968 de blend van de eerste commerciële versie en het was meteen een groot succes. Van 1982 af werd Sassicaia, want zo heette deze wijn, gebotteld door Tenuta San Guido zelf. In 1978 creëerde Tachis een andere succeswijn bij Antinori, de Solaia. In het begin was dit een cuvée van 50% Cabernet Sauvignon, 30% Cabernet Franc en 20% Sangiovese. In de jaren tachtig evolueerde dit tot een Pauillac-achtige blend van 80% Cabernet Sauvignon en 20% Cabernet Franc.
In 1992 werd Tachis bij Antinori opgevolgd door Renzo Cotarello, een oenoloog die daarna nog herhaaldelijk in zijn voetsporen zou opduiken. Tachis spitste zich na zijn “pensioen” toe op de Italiaanse eilanden Sicilië en Sardinië. In Sardinië verbeterde hij de wijnen van een plaatselijk coöperatief (Cantina Sociale di Santadi) en van het toen onbekende Argiolas. Hij creëerde er onder andere de “Sardeense Sassicaia” Turriga. In Sicilië werkt hij voor Abbazia Santa Anastasia en Tenuta di Donnafugata. In 1995 ging hij aan de slag bij Umani Ronchi in de DOC Conero aan de Adriatische kust. Hij maakte er wijnen met de locale Montepulciano-druif en Cabernet Sauvignon. Verder dook hij op als consultant voor onder meer Argiano in Montalcino (de eigenares is de vriendin Niccolo Incisa, eigenaar van Tenuta San Guido) en hielp er mee bij de creatie van Solengo, een cuvée van Cabernet, Merlot en Syrah. In Trente net boven Verona consulteerde hij voor Tenuta San Leonardo.

Duits kwaliteitsniveau. Dit is het laagste niveau en zonder de toevoeging Deutscher Tafelwein zelfs gemaakt van niet uit Duitsland afkomstige druiven, maar net als in Italië soms ook gemaakt door koppige wijnbouwers die de regels niet willen volgen.

Haut-Médoc. In 1896 aangekocht door Henri Cruse, een bordelese negociant. Twintig jaar lang verdeeld door Pernod Ricard. In 1994 start Armelle Cruse, een achterkleindochter, een renovatieproces met lutte raisonnée, parcellaire vinificatie in kleinere cuves en een nieuwe kelder met kleinere vaatjes. Echtgenoot Nicolas Falcy. De Dame Blanche is een mooie witte.

Montlouis-sur-Loire. Jacky Blot. 25ha chenin blanc. Sinds de jaren 80 en één van de grote voortrekkers van de AOC. De eerste die in Montlouis een lang op eik gerijpte droge witte maakte. Schenkt trouwens veel aandacht aan zijn park barriques waarvan 10% elk jaar vernieuwd wordt. Enkele zéér mooie cuvées, maar regelmatig en erg precies in alles wat hij maakt, altijd smakelijk en toegankelijk, alhoewel zijn wijnen gewoonlijk ook een reductieve fase van een haar of twee doormaken. Ook excellente schuimwijn. Nu ook bezig in Vouvray en Bourgeuil. Geen herbicides. Lutte raisonnée. Door omploegen worden de wortels gedwongen diep te gaan en zo mineralen te zoeken en kan het onkruid bestreden worden zonder chemische middelen. 35 hl/ha (gemiddeld over 10 jaar). Minutieuze begeleiding van de wijnstokken. Volledig met de hand geoogst en getrieerd. Geen chaptalisatie, geen vreemde gisten. Zie ook Domaine de la Butte. www.jackyblot.com

Pomerol. Oosten van de Libourne op een terrein met kiezel en zand. Domaines Bernard Moueix, olv Catherine Moueix. 12 ha. 75% merlot, 25% Cabernet sauvignon. Denis Dubourdieu als raadgever. 60.000 flessen. Harmonieuze, complexe wijnen.

Reims, Champagne. Pas gesticht in 1932 door Pierre Taittinger, maar teruggaand op een bedrijf dat in 1734 werd opgericht, Fourneaux-Forest. 183,06 ha met 60% pinot noir en 40% pinot meunier. 105,78 ha (uitzonderlijk veel) met 100% chardonnay. Goed voor een jaarlijkse productie van 5 miljoen flessen. Delicaat en elegant en één van de eerste om prestigieuze champagnes te maken met uitsluitend de chardonnay druif. Claude Taittinger sinds 1960. De familie Taittinger bezit ook het merk Bouvet-Ladubay, de Baccarat kristalfabrieken en een paar luxe-hotels in Parijs en Cannes. In september 2005 verkocht de erg verdeelde familie het aan Starwood Capital, een Amerikaanse hotel groep, die alleen de hotels behield en het champagne-huis doorverkocht aan Crédit Agricole du Nord-Est, maat Pierre-Emmanuel Taittinger (°1953) bleef aan het hoofd. Loïc Dupont is de keldermeester. Uitgebreid gamma van hoge kwaliteit, met de Comtes de Champagne als topper, al sinds 1957 op de markt. Maken ook een uitstekende schuimwijn in Napa Valley bij Domaine Carneros, gedeeld eigendom van Taittinger en Kobrand, hun amerikaanse importeur. Ook actief als négociant in de Bordeaux onder de naam Samazeuilh. www.taittinger.com

Saint-Julien-Beychevelle. 4ème CC. 102 ha rood met 66% cabernet sauvignon, 26% merlot, 5% petit verdot en 3% cabernet franc. 5ha met 86% sauvignon en 14% sémillon. 550.000 flessen per jaar. Familie Cordier sinds 1917, sinds 1993 de zussen Lorraine Rustmann en Nancy Bignon-Cordier. Zachte, volle wijn. Altijd goed, ook in mindere jaren, en met rijpingspotentieel (in goede jaren erg mooi). Zeer vaak met een zweem van Brett, niet overdreven, maar vaak duidelijk aanwezig. Tweede wijn Connétable de Talbot. De witte is de Caillou Blanc, erg apart en met mooi verouderpotentieel. Pascal Ribereau Gayon en Lacques Boissenot zijn de consultants, sinds 2009 vervoegd door Stéphane Derenoncourt. Elk perceel wordt apart bewerkt, geoogst en gevinifieerd. Gemiddeld 35 jaar oude stokken, 7700 stokken per ha. Opbrengst is 45 à 50 hl/ha. Er wordt met de hand geplukt en getrieerd, eerst in de wijngaard, dan nog eens op de oogsttafel. De druiven worden dan in een speciale installatie ontdaan van dauw- of regenwater. 3 weken schilweking op inox. Kelders uit 1989 en 1994. De Talbot rijpt ongeveer 16 maanden op eik, waarvan 50% nieuwe, de Connétable krijgt maar 20% nieuwe. www.chateau-talbot.com

Sant’Angelo in Colle, Montalcino. °1980 door Pierluigi Talenti. Eén van de pioniers van Brunello maar vermeed altijd gebruik van te moderne middelen als nieuswe eik en over-extractie. Overleden in 1999 en sindsdien opgevolgd door kleinzoon Riccardo die moderniseerde zonder te breken met de stijl van grootvader. Carlo Ferrini als consultant. 40ha groot domein, met 4ha olijfboomgaard en 20ha wijngaard. Zuid-zuidwest orientatie. Zeer lage opbrengsten. Sangiovese, canaiolo, colorino en syrah. 65000 flessen per jaar. Werkt nu met grote vaten in Franse Allier en Sloveense eik, terwijl een klein deel rijpt op kleinere vaten van 500hl. Eén van de betere en betrouwbare domeinen van de DOC. www.talentimontalcino.it

Startte op 26jarige leeftijd na haar studies bij Nico Rossi van Gualdo del Re in Toscanië waar ze de fantastische l’Rennero omvormde tot een 100% merlot. Werkte al voor een 22tal wijnbouwers op de vijf jaar die haar carrière telt. Genomineerd als Italië’s beste jonge oenologe. Werkt ook samen met Vittorio Fiore.

Zeer tanninerijke druif die wordt gebruikt voor het maken van Madiran, een in zijn jeugd erg gesloten, stroeve wijn. Typische aroma’s : framboos, koffie, cacao, vanille, kruiden

La Chapelle-Heulin, Muscadet, Loire. Jean-Jacques en Remy Bonnet. 48ha waarvan 42 onder de aoc muscadet. Drie soorten ondergrond: een deel met gneiss, een deel met amphibolites en een deel met micaleisteen. Er wordt gevinifieerd per perceel. Lutte raisonnée – bio met het Terra Vitis certificaat sinds 2005. 50 à 55 hl/ha is het maximum. Werken graag met flink rijpe druiven en dat merk je, maar elke cuvée laat ook duidelijk zijn terroir zien. Minimaal 6 maanden sur lie. Er wordt gefilterd. www.bonnet-huteau.com

°1912. Vin de pays des Côtes de Gascogne. Sinds 1946 door Helène en Pierre Grassa die het verwaarloosde domein overnamen met 7ha wijngaard. Hun kinderen Maité en vooral de flamboyante Yves (°1951) namen in 1972 de teugels over (met één doel: Tariquet een overal gekende naam maken). Het domein maakte toen nog uitsluitende Armagnac. Yves kreeg ondermeer les van Denis Dubourdieu en behaalde een diploma oenologie aan de befaamde Davis universiteit in California (waar hij als één van de eersten in Frankrijk kennis maakt met twee nieuwe technieken: de schilweking en de vinificatie op lage temperatuur). Begon dan te experimenteren met witte wijn en bestudeert de marketing- en productietechnieken van de Nieuwe Wereld. In 1982 besliste hij om alles op aromatische leuke witte wijn te zetten, een beetje naar het voorbeeld van de Elzas maar met een iets zoeter commercieler toetsje. Hij begint aan de verovering van de wereld via Groot-Brittannië en de VS waar de vraag al snel zo groot wordt dat hij moet uitbreiden. De crisis in de Armagnac maakt het hem mogelijk om overal wijngaarden op te kopen en het dompein groeit snel, van de oorpsronkelijke 40ha naar 832ha vandaag. In 1995 nog 85% export, maar vandaag verovert hij ook Frankrijk en de export is nog maar goed voor 40%. 53ha worden nog gebruikt voor de Armagnac. Zeer modern, sterke marketing en gebasserd frisse fruitige witte aperitiefwijnen. Zeer modern uitgerust, gericht op grote volumes, maar ook continu aan het experimenteren. Alleen wit, en gespecialiseerd in dorstlessende witte, vaak monocépage en altijd Vin de Pays. Vermijd de grootdistributie en dus vooral vindbaar in de wijnhandel. Yves heeft de leiding van het domein sinds kort in handen van de kinderen gegeven en experimenteert nu met wijngaarden in Roemenië. http://www.tariquet.com/

Oeuilly. Jean-Marie Tarlant (oenoloog) en zoon Benoît (eveneens oenoloog). Al lang wijnbouwers in de familie, maar de eerste flessen worden gecommercialiseerd in 1929. 9,1ha rood met pinot noir en pinot meunier, 3,9ha wit met 98% chardonnay en 2% andere. 100.000 flessen per jaar. 48 verschillende percelen in het hart van de Marnevallei, verspreid over de dorpen Oeuilly, Boursault, St-Agnan en Celles-les-Condes. Lutte raisonnée. Echte terroirchampagne, mineralig qua geur. Ze maken vooral heel speciale champagnes met bijvoorbeeld zéro dosage, of van zeer oude stokken etc etc en profiteren zo maximaal van hun heel versnipperde wijngaard. Er wordt dan ook altijd parcellair gevinifieerd. Geen malolactische, erg beperkte dosage en heeft geen schrik van vatrijping. www.tarlant.com

Lazio. Wit. Gebruikte druiven: trebbiano (min 50%), malvasia (35%), verdicchio, tocai, bellone, bonvino (15%). Aangename bij veel passende witte. Ook in rood.

Catalonië. 18200 ha. Wit, rosé en rood. Ondanks 22 eeuwen wijngeschiedenis en het grootste wijnbouwoppervlak van Catalonië blijft Tarragona alleen bekend voor zijn zware zoete wijnen die over de hele werld worden geêxporteerd als miswijn; de rest word voornamelijk in bulk verkocht, ondermeer om er cava mee te maken of als versnijdingswijn (Tarragona Classico). Pas sinds de jaren tachtig zijn er enkele producenten die proberen modernere wijnen te maken. Tarragona moet worden onderverdeeld in drie regio’s. De grootste is El Camp de Tarragona die bijna 70% van de DO beslaat. De wijngaarden liggen er redelijk laag, op hoogtes van 40 tot 195m hoogte aan de voet van de Cordilleras. De bestaat hoofdzakelijk uit alluviaal slib met leem en kalksteen. Er word voornamelijk witte wijn gemaakt, met ongeveer 25% van de druiven die naar cava producenten gaan. Meer westelijk ligt de Comarca de Falset, iets hoger gelegen op 350m met een ondergrond van graniet en een bovenlaagje van leem en kalksteen rond Falset. Hier worden vooral blauwe druiven geteeld. De Falset-Ribera del Ebro ligt op 105m hoogte en bestaat uit wijngaarden in het dal van de Ebro. Zowel wit als blauw vind er toepassing. Het klimaat over de hele DO is mediterraan, voor sommige wijngaarden wat getemperd door de hoogte, met warme, lange droge zomers met neerslag in lente en herfst. De witte wijn komt hoofdzakelijk uit El Camp en is fruitig, droog en alledaags. Dit geld ook voor de Rosado. Interessanter zijn de rode wijnen van Tarragona. De Tarragona Clásico is een ouderwetse zware likeurwijn, meestal van 100% garnacha en met twaalf jaar op eikenhouten vaten. Het is een aparte drinkervaring, voor ons heel speciaal, maar een eeuw geleden nog een heel normale wijnstijl. De Tarragona Rancio, 17% alcohol, doet denken aan een mindere madeira en er bestaat ook een eveneens zware, maar zeldzamere Falset Tinto. Enkele producenten maken wat modernere wijnen met garnacha, mazuelo en tempranillo en werken ook met vatrijping, zodat er crianza, reserva en gran reserva is. Ze zijn dikwijls niet slecht maar moeilijk te vinden.

Kruising tussen de Portugese Touriga en Sultana, een witte druif. Typische aroma’s : framboos, aardbei

Midden van Sicilië. Lucio & Anna Tasca. Nu in de zevende generatie. De familie Tasca kocht het Regaleali domein in 1830. Het was toen 1200ha groot, met vooral graan en maar 40ha druiven. Na de landbouwhervomringen van de jaren 50 werd het domein in twee gedeeld en besloot de familie zich nog meer te concentreren op wijn met de hulp van oenoloog Enzo Rivella. Vandaag 360ha wijngaard. Pionier voor de nero d’Avola die hij al sinds 1970 voor zijn Rosso del Conte gebruikt. 4 witte en 7 rode druivenrassen vormen de voornaamste aanplant, maar bijna 40 druivenrassen van over heel Europa zijn experimenteel aangeplant. Oenoloog Carlo Ferrini uit Toscanië sinds kort als consultant. Nu voor 95% Guyot groeivorm in plaats van de traditionele alberello. Vervangt meer en meer de kastanje vaten door eik. De oudste wijngaard dateert uit 1959. Opbrengsten worden beperkt door groene snoei en groene oogst. Heeft sinds kort besloten om zich te concentreren op lokale varieteiten en regionale specialiteiten. Kelders en faciliteiten werden onlangs vernieuwd. Momenteel vier witte, zes rode, een uitstekende rosé en een schuimwijn. 40% export. De familie heeft ook kelders op het eiland Salina waar de malvasia delle Lipari wordt gemaakt. www.tascadalmerita.it In België verdeeld door Raineri in Zwartberg.

Dit eiland voor de kust van South-Eastern Australia kreeg zijn eerste wijngaard in 1956. Voorlopig zijn het chardonnay en pinot noir die hier de plak zwaaien, maar langzaam aan beginnen zich binnen het eiland ook verschillende regio’s te onderscheiden. Voorlopig zijn Pipers Brook, Tamar Valley en Derwent Valley de belangrijkste. Het klimaat lijkt op dat Alto Adige of Friuli in Italië.

Baden. 700ha, vroeger bekend als het Badische Frankenland. Noordoosten van de regio. Continentaal klimaat en eerder Frankisch dan Badisch in stijl. Gebruiken dan ook de klassieke bocskbeutelfles. Droge en wat aardse wijnen, vooral met müller-thurgau.

Campania. Rood. Gebruikte druif: aglianico. Wijngaarden in de omgeving van Avellino. Dit is de enige DOCG in Zuid-Italië. Zeer aromatisch en sensueel, volle ronde smaak, lange afdronk. Ook in Riserva (4 jaar rijping).

Rhône. 938 ha. Rosé. Gebruikte druiven: grenache, cinsault en zeven andere soorten waaronder syrah en mourvèdre. Deze appellation is een beetje een uitzondering in de Rhône vallei omdat ze uitsluitend rosé voortbrengt, maar het is dan wel de beroemdste rosé van Frankrijk. De wijngaarden liggen op de rechteroever van de rivier, op een bodem van zand, alluviale klei of rolkeien, in het departement Gard. Deze rosé kan overheerlijk zijn maar de kwaliteit loopt sterk uiteen. Er zijn helaas ook veel ondermaatse én dure flessen op de markt. Indien hij goed is, is hij tegelijk floraal en fruitig en geurt hij naar abrikozen, perziken en gegrilde amandelen. Hij past uitstekend bij charcuterie (Ganda- of Parmaham !), geitenkaas, gevogelte, vis. Hij moet fris (13°C) en jong (binnen de drie jaar) gedronken worden, maar de allerbeste kunnen zelfs enige tijd bewaard worden. Een goede indicator is de samenstelling: hoe meer mourvèdre hoe meer karakter de wijn vertoont. Hij is dan ook iets minder gevoelig voor oxydatie.

Hastings, Hawke’s Bay, Nieuw-Zeeland. 50ha. Wijngaarden in Gimblett Gravels, een oude rivierbedding die in 1867 ontstond toen de Ngaruroro rivier zijn bedding verlegde, zeer geschikt voor de Bordelese druivenrassen. °1992 door de Lawson’s. In 2002 overgenomen door Julian Robertson, een rijke Californiër. Heeft ook het Dry River domein in Martinborough. Jenny Dobson maakt hier de wijn. Zeer pure chardonnay’s en een uitzonderlijke Boundary, een blend van merlot en cabernet sauvignon en franc, die meekan met de beste Pessac-Léognan’s. www.teawa.com

Saint-Florent, Patrimonio, Corsica. Marie-Brigitte Poli. Gelegen in een hoekje van de AOC en geen klei-kalk maar vooral graniet in de ondergrond en dus tamelijk verschillend van de rest. Zeer afgelegen. Beperkte produktie maar een rijzende ster. In het oog te houden.

San Pietro in Cariani, Valpolicella. °1824 door Nicolo Tedeschi. In 1918 kocht Ricardo Tedeschi de uitmuntend gelegen wijngaarden van Monte Fontana en Monte Olmi. Vandaag Renzo Tedeschi en zijn drie kinderen, Sabrina, Antonietta en Riccardo. Riccardo is een oenoloog, Sabrina was jarenlang actief als onderzoeker aan de universiteit van San Michele all’Adige. 22ha van zichzelf, 45ha die ze controleren in andermands eigendom. Werken met de traditionele druivenrassen maar voegen in sommige wijnen een beetje sangiovese of cabernet sauvignon toe. Komen terug van het gebruik van barriques en schakelen terug over naar de grote botti. 400.000 flessen per jaar. www.tedeschiwines.com

Mendoza, Argentinië. °1976 in het noorden van Mendoza door de Cartellone familie. In 1987 begonnen met export en nog steeds actief op dit vlak, vooral naar Japan. In 2000 opgenomen inde Japanse Marubeni Corp wat de ontwikkeling van de oost-aziatische markt in gang zette. José Pedro Gomez als wijnmaker. Vijf verschillende gamma’s. http://www.teltecawinery.com/

Le Castellet, Bandol, Provence. Familie Peyraud. Tussen 1940 en de jaren 90 in handen van Lucien Peyraud, de paus van de mourvèdre druif en voorzitter van de AOC. Inzinking in jaren 90 door familiale twisten rond de erfenis, maar terug op het goede pad. Intense, aromatische bandols. In 2000 toevertrouwd aan de jonge Daniel Ravier die de zware taak kreeg om de successen van de Peyraud’s te evenaren. Hij kreeg zelf zijn opleiding bij Ott en had tien jaar een eigen domein (Dom de Souviou). Vernieuwde de vaten (iets te snel en de smaak van oud hout werd vervangen door die van te nieuw) en verlaatte de oogstdatum om een betere rijpheid te krijgen. 30ha. 28,5ha rood met 60% mourvèdre, 17% cinsault, 15% grenache, 5% carignan en 3% syrah. 1ha wit met 50% clairette, 25% ugni blanc en 25% bourboulenc. 120.000 flessen per jaar. Zeer complex terroir met oppervlakkkige bodems op een hele reeks verschillende hoogtes en orientaties. In wit 60% clairette, de rest is bourboulenc, ugni blanc en een beetje marsanne. In rood 70% mourvèdre, met grenache, cinsault, syrah en carignen. De 15 jaaroude stokken worden gebruikt voor de witte en de rosé, de rode komt van stokken die minstens 25 jaar oud zijn en de speciaalste cuvées van 45 jaar oude stokken. Het oudste perceel heeft stokken uit 1926. Bio in de wijngaard. 35hl/ha voor rood, 40 hl/ha voor wit. Manuele oogst. 18 maanden eik, 15 à 25 dagen cuvaison met temperatuurcontrole op minder dan 28°C. Dit is één van de grote domeinen van de Bandol. www.domainetempier.com In België verkrijgbaar bij VPS Belgum in Brussel.

De koning van Spanje en de prins van Portugal! Deze snelrijpende druif wordt door kenners beschouwd als de druif waarmee in Spanje even goede wijnen kunnen worden gemaakt als in de Bordeaux. Sinds enige tijd mengt men ook met cabernet sauvignon wat de stijlen nog dichter bij elkaar brengt, maar ik ben persoonlijk een groot liefhebber van 100% tempranillo druiven. Ondanks de nogal lage zuurtegraad en het gebrek aan tannines is de tempranillo druif zeer goed bestand tegen oxydatie en bijzonder geschikt voor het maken van bewaarwijnen. Haar geschiktheid voor het rijpen op eik heeft geleid tot de rioja traditie waar wijnen pas na jaren rijpen in vat en kelder op de markt komen. Jonge tempranillo (joven) is echter ook niet te versmaden als leuke en fruitige maaltijdwijn (door de trage oxidatie bewaren eventuele restjes ook erg lang). De crianza’s zijn een prijzenswaardig alternatief voor vele overprijsde en ondermaatse Bordeaux wijnen. In Portugal bekend als de Aragonez (Alentejo) of Tinta Roriz (Noord-Portugal). Typische aroma’s: zwarte bessen, wilde aardbeien, tabak, kruiden, vanille, hout, drop, chocolade, specerijen, na rijping rijp fruit, kaneel, leder, tabak

Pokolbin, Lower Hunter Valley, Australië. °1997 door Lisa McGuigan. Werken vooral met aangekochte druiven, wat hun toelaat om een breed gamma te maken. . Sarah-Kate Dineen is de zeer getalenteerde wijnmaakster. Dit is het vroegere Hermitage Road Wines dat onder druk van de EEG zijn naam veranderde. Moderne installaties. Het bedrijf is ook heel actief in het lokale toerisme, met een Japans restaurant en een amphitheater voor 10.000 personen waar optredens worden georganiseerd. www.tempustwo.com.au

Terlan. °1893. 100 leden, 150ha, ongeveer 1,2 miljoen flessen. Eén van de beste coöperatieven van Italië. 50/50 wit en rood, maar het bekendst voor hun witte (zeer elegant, fruitig en mineralig, lange levensduur, uit wijngaarden tussen de 250 en 900m hoog), dankzij een uniek rijpingsproces dat keldermeester Sebastian Stocker al 40 jaar geleden ontwikkeld (na een passage in grote botti, een rijping op droesem in staal). Wijnmaker Rudi Kofler. Drie kwaliteitsniveau’s, met een reeks mono-cépages aan de basis, daarna een reeks cru’s en daarna een reeks speciallekes. Maakt elk jaar iets speciaals uit hun schatkamer van vatreserve’s maar beschikken ook over een unieke schatkamer van oude flessen. www.kellerei-terlan.com In Nederland bij Vinissimo in Nieuwstadt, in België bij Wine-Art in Mol.

Alto Adige. Wit. Gebruikte druiven: pinot bianco, chardonnay, riesling italico, riesling renano, sylvaner, riesling x sylvaner of sauvignon. De wijngaarden van de Terlano DOC (Terlaner in het Duits) liggen op beide oevers van de Adige ten westen van Bolzano. De bodem is vulkanisch, doorweven met kwarts en het klimaat is mild. Naast een basis bianco van gemengde druiven met nadruk op pinot bianco zijn het vooral monocépages (minimaal 90%) die de aandacht trekken. De meeste zijn fris en zeer aromatisch. Fris drinken (8-10°C). Ook de spumante, extra brut of brut, heeft een goede reputatie en is fris, fruitig, aromatisch en elegant. Het is een goed aperitief. Er is ook een beperkte maar niet oninteressante produktie van sauvignon blanc.

Moeilijke druif uit Trentino, waarvan nog ongeveer 400ha staat aangeplant. Ze was ooit erg populair maar een verkeerd snoeisysteem en het te vroeg willen oogsten had de druif tot een schaduw van zichzelf gereduceerd. Gered door Elisabetta Foradori. Brengt stevige, goed gestructureerde wijnen voort.

Trentino, Italië. Het Campo Rotaliano dal is in de zomer broeierig warm en brengt een wijn voort van de inheemse teroldego druif die hier zeer goed presteert. Typisch is het aroma van viooltjes en frambozen en het bittertje en de geroosterde amandelen in de afdronk. Hij moet of jong, of acht tot tien jaar later (dit is belangrijk, in de tussentijd is de wijn gesloten) gedronken worden. Indien hij jong is moet hij fris gedronken worden. De wat goedkopere zijn goede begeleiders van een barbecue, de beste zijn grote bewaarwijnen (met Elisabetta Foradori als grote ambassadrice). De Superiore is wat sterker met vooral aroma’s van zwart fruit en kruiden. Er bestaat ook een rosato met florale en fruitige aroma’s en hetzelfde bittertje in de afdronk. De stadjes Mezzocorona en Mezzolombardo flankeren het dal aan weerszijden.

Catalonië. 10500 ha. Wit, rosé en rood. Gebruikte druiven: wit met macabeo en garnacha blanca, rood met garnacha. Dit is de meest zuidelijk gelegen DO van Catalonië en net als Tarragona al eeuwenlang een producent van zware, zeer alcoholrijke wijnen die in bulk worden verkocht. In de loop van de jaren tachtig startte er een herplantingsprogramma ter vervanging van de garnacha blanca door de garnacha tinta en de macabeo, werd er in nieuw keldermateriaal geinvesteerd en kregen de boeren de raad om vroeger te plukken zodat er meer fruit en aroma kwam in plaats van alcohol. De wijngaarden liggen gemiddeld op 400m hoogte, op een onderlaag van klei en kalksteen met een diepe arme bovenlaag. De bodem is poreus en waterdoorlatend. Het klimaat is continentaal met licht mediterrane invloed. Er word nog steeds in hoofdzaak witte wijn gemaaakt, van fris en licht tot reserva (zes maanden hout, anderhalf jaar fles). De saaie garnacha blanca (77% van de wijngaarden) word steeds meer ondersteund door macabeo. Er bestaan nog steeds halfzoete en likeurachtige generoso’s die de oude tradities verder zetten. Zoals overal in Catalonië zijn er ook frisse en lichte rosés van garnacha. In rode wijn is er een kentering bezig, vandaag nog in hoofdzaak rond de garnacha-druif. Er komen frisse lichte jovenes op de markt, maar ook vollere crianza (zes maanden hout, 18 maanden fles), stevige reserva (1 jaar hout, 2 jaar fles) en gran reserva (2 jaar hout, 3 jaar fles). Deze wijn is niet meer de oude versterkte cloon van Tarragona Classico, maar blijft wel een stevige knaap.

Chili. °1993. Maule Valley. Eerste oogstjaar 1994, toen ook de kelders werden gebouwd. 90ha in Maule Valley (45 ha merlot, 12ha carmenère, 10ha cabernet sauvignon, 12ha sauvignon blanc, 8ha chardonnay, 1ha elk van cabernet franc, syrah en malbec). Verworven nog eens 30ha in 2003 in Colchagua Valley, waar ze nu 48ha hebben (34ha cabernet sauvignon, 10ha carmenère, 4ha syrah). 80% Franse, 20% Amerikaanse eik. High-tech en zeer export gericht. Goed gemaakte wijnen. www.terranoble.cl In België geïmporteerd door Rabotvins in Gent.

Deze regio ten zuiden van Lissabon heeft ondermeer de appellations Setubal en Palmela onder zich. Er komen ook mooie rode en witte streekwijnen vandaan. Het klimaat wordt sterk door de zee beïnvloed en het is er warm.

Perdriel, Lujan de Cuyo. In 1999 gecreëerd door Bodegas Chandon, één van de vroegste investeerders in Argentinië (in schuimwijn, tijdens de jaren 50) en Moët Hennessy. 750ha, goed voor 3,5 miljoen flessen per jaar. Hooggelegen wijngaarden (van 800m vor de syrah tot 1200m voor de chardonnay). Roberto de la Mota was in het begin de wijnmaker en werkte met het basisidee dat elke druivenvariant zijn ideale plaats moet vinden, en dat dat hier grotendeels afhankelijk was van de hoogte. Hij beschouwde de malbec als ideaal in blends met cabernet sauvignon. Mooi gamma met vier lijnen: de wat te simpele Terrazas en de iets betere Reserva vormen de basis. De Afincado reeks is al veel beter, maar het domein schittert vooral door zijn topcuvée, de Cheval des Andes, die jaar na jaar weer de perfectie benadert en die wordt gemaakt in samenwerking met de legendarische Cheval Blanc uit Bordeaux. 2003 was de eerste jaargang. Het domein maakt ook wat geslaagde schuimwijnen. Afincado en Cheval worden met de hand geoogst en getrieerd. Manuel Louzada is de directeur van het domein, met Adrian Meyer als wijnmaker, maar de Cheval des Andes wordt gemaakt door Nicolas Audebert die ervaring opdeed bij Krug, Veuve Clicquot en Moët & Chandon.  www.terrazasdelosandes.com

C’est le terroir qui fait le vin. Dankzij het terroir ontstaat slechte wijn, grote wijn of grootse wijn. De uit Frankrijk afkomstige (maar over de hele wereld gebruikte) benaming terroir slaat op het samenspel tussen bodem, klimaat en ligging. Elk druivenras heeft zijn lievelingsterroir en reageert anders op kleine veranderingen in één van de drie factoren. Het is dan ook de grote kunst van de wijnbouwer om te bepalen waar welke druif het het beste gaat doen. Dit gebeurt vaak per wijngaard maar voor de betere wijnen gebeurt dit nu ook per perceel. Dit noemt men parcellaire selectie.
De eerste factor is bodem: een te natte of rijke bodem is ongeschikt voor druiven. Des te armer en droger een bodem is, des te meer dwingt hij de wortels van de druivelaars om hun water en voedingsstoffen diep in de ondergrond te gaan zoeken. Elk druivenras heeft ook zijn eigen lievelingsbodem: pinot noir bijvoorbeeld houdt van veel kalk, gewürztraminer plant men beter op graniet en van de riesling zegt men zelfs dat hij de petroleum van de leisteen waarop hij het liefst groeit in zich opneemt en nadien in de fles terug afgeeft (il pétrole zegt men in Frankrijk, en dat is een compliment).
De tweede factor is klimaat: druiven voor rode wijn hebben het moeilijk om kleurstoffen te ontwikkelen in koele gebieden. Pinot noir daarentegen, ook een druif voor rode wijn, leidt in warme gebieden altijd tot fletse, ondermaatse wijnen en is dus de uitzondering (en vaak ook de enige rode in witte wijnstreken). Druiven voor witte wijn moeten genoeg zuren bevatten, anders zijn de wijnen karakterloos en zwaar, en dit gebeurt alleen in regio’s of plaatsen waar het koel genoeg is. Micro-klimaten zorgen soms voor erg grote verschillen die maken dat op afstanden van nauwelijks enkele kilometers de omstandigheden zo veranderen dat het resultaat fundamenteel verschillend is.
De derde factor is ligging: het aantal uren zon en de inclinatie zijn erg belangrijk. Heel grof gezegd kan je beweren dat des te steiler een helling is, des te beter.
Naast terroir zijn nog tientallen andere factoren belangrijk: de hand van de mens (aanplantingsdichtheid), de manier van plukken (met de hand of met de machine) zijn maar twee voorbeelden. Maar vele wijnbouwers beweren dat alles begint met het terroir. En gelijk hebben ze…

Margaux AOC. 5ème Cru Classé. Bossen van Arsac. 50 ha met 40% cabernet sauvignon, 35% merlot, 20% cabernet franc en 5% pv. Véél Cabernet sauvignon. Grindgronden. Van 1961 tot 97 in handen van Capbern-Gasqueton en toen helemaal weggezakt. Sinds 1997 volledig gerestaureerd door Eric Albada Jelgersma (lagere rendementen, nieuwe investeringen) en opnieuw in topvorm sinds 2000. Nu met Jacques Pelissier als wijnmaker (ex-Cos D’Estournel). Excellent p/k niveau.

Saint-Laurent-des-Combes, Saint-Emilion Grand Cru. François en Emilie Mitjavile sinds 1978. 6ha, 40 jaar oude druiven. 85% merlot, 15% cabernet franc. 27.000 flessen. 18 maanden nieuwe eik. Erg kleine cru die op vijftien jaar tijd naar de top opklom dankzij zeer late oogsten, en langdurig verblijf op zeer goed nieuw hout, een excellent microklimaat en een passie voor de wijn. Voluptueus en diep, zeer complex. Decadent goed. Verdient in alle opzichten het label premier grand cru. Veel nagebootst als garagiste alhoewel François zelf niet van die naam houdt. www.tertre-roteboeuf.com

Een helaas ook vaak misbruikte aanduiding dat voor deze wijn alleen druivensap van de eerste persing werd gebruikt. Vooral bij schuimwijnen en champagnes.

Bernkastel-Kues. Eigendom van Margrit Müller-Burggraef. Geleid door Barbara Rundquist-Müller. Edgar Schneider is de wijnmaker. Tot 1988 was dit één groot domein, één van de oudste en meest gespecteerde van de Moezel, maar een discussie rond het beleid deed de erfgenamen uit elkaar gaan en het domein in twee splitsen. 11ha. 90.000 flessen per jaar. Mooiste wijngaarden op de Bernkasteler Doctor, maar ook heel wat wijngaard in omliggende cru’s. Verbrokkelde kaolin-leisteen. 90% riesling, 5% spätburgunder, 3% dornfelder en 2% weissburgunder. 60 hl/ha. www.dr-thanisch.de

Bernkastel-Kues. Eigendom van Sofia Thanisch-Spier, de achterkleindochter van de Doctor. Dit is het tweede deel van het in 1998 opgesplitste Thanisch domein. 6,5ha. Goed voor een jaarproduktie van 45000 flessen. 100% riesling op verbrokkelde Devon-leisteen. 63hl/ha. 75% gaat naar de export en was vroeger vooral fruitig en zoet. Vooral de wijnen van de steile en beroemde cru Bernkasteler Doctor zijn de trots van het domein. Het domein ging eind jaren 90 door een moeilijke periode waarin de kwaliteit nogal onrgelmatig werd. VDP lid.

Niederösterreich. 2330 ha. Wit en rood. Ten zuiden van Wenen liggen de wijngaarden van de Thermenregion op een zware rotsachtige bodem met een bovenlaag van klei en kalk. Het belangrijkste dorp hier is het legendarische Gumpoldskirchen met een op het zuidoosten gerichte flauw aflopende helling die wel eens wordt vergeleken met de Côte d’Or. Hier worden beroemde traditionele halfzoete wijnen worden gemaakt met twee lokale druivenrassen: de zierfandler en de rotgipfler. Ze zijn kruidig en rijk en hebben vaak een aroma van abrikozen. De wijncrisis kreeg ze er bijna onder maar vandaag is hij terug memorabel. Meer en meer verschijnen ze ook in droge wijnen en soms zijn ze opmerkelijk goed (maar nog zeldzaam: in 2006 was er van elk zo’n 100ha aangeplant). In deze regio wordt ook goede rode gemaakt. Daarvoor wordt steeds meer gewerkt met kwaliteitsdruiven als zweigelt, cabernet sauvignon, blaufränkisch en st-laurent en over het algemeen is hij krachtig en vol, met die van st-laurent als de fijnste.

Coteaux du Languedoc-cru. Rood. Pas in 2005 in het leven geroepen.

Ollioules, in het oosten van de aoc Bandol. Reynald Delille, getraind oenoloog. In 1963 opgestart door vader Georges Delille en samengesteld uit verschillende perceeltjes in de jaren 60. Aangemoedigd door Lucien Peyraud van Tempier, startte hij een heraanplantingsprogramma en restaureerde terrassen en muurtjes. In 1975 trok hij de kelder op, alhoewel het nog tot 1980 zou duren voor de eerste botteling er aan kwam. Het ontwerp liet hem toen al toe om met zwaartekracht te werken in plaats van met pompen. Zoon Reynald vervoegde papa op het domein in 1980. Toen 15ha, vandaag 30ha. Bruinrode klei uit het Trias, gemengd met zandsteenkiezel, op een laag blauwe zandsteen met scheuren die de wortels de gelegenheid geven om ook door deze laag te werken. Bio. Opbrengstbeperking tot 35 – 40 hl/ha door groene oogst. Met de hand geoogst, perceel per perceel afhankelijk van de rijpheid. Ontsteling en fermentatie op inox. Geen vreemde gisten. De wijn rijpt eerst 18 tot 20 maanden op foeders, en verblijft dan nog eens 12 tot 18 maanden op fles voor hij vrijkomt. Geen klaring. Wit, rosé en rood. Het aandeel mourvèdre in de rode is sinds het einde van de jaren 90 sterk gestegen.  www.terrebrune.fr

Randazzo. 16ha. Goed voor een jaarproduktie van 70.000 flessen. Marco de Grazia, oenoloog en Florentijn, en sinds 1980 eigenaar van een groot exportbedrijf voor Italiaanse wijn. Hij is tevens consulent voor een 90tal andere domeinen. Dit is zijn eigen domein, opgericht in 2002. Noordkant van de Etna. Het terroir is zeer vulkanisch met vulkanische as en lavarots. Vooral nerello mascalese, met kleinere hoeveelheden nerello cappuccio, carricante, grecanico, inzolia en catarratto. De Calderara wordt gemaakt met de druiven van twee wijngaarden, goed voor ongeveer 11ha. De Guardiola komt van twee andere kleinere wijngaarden, goed voor 2,1ha en bestaat bijna volledig uit pre-phylloxera stokken op één van de hoogst gelegen wijngaarden van Europa. De Feudo di Mezze komt van twee nog kleinere wijngaarden. De druiven worden voor Sicilië erg laat geoogst, in oktober. Veel wind en grote dag- en nachtverschillen. Bio en vanaf 2008 met certificaat. Schilweking en fermentatie van tien tot 15 dagen, malolactische op eik, gevolgd door 18 maanden rijping. 25% nieuwe eik. Wordt vaak vergeleken met Bourgondische wijnen en eigenlijk erg on-Siciliaans omdat hij zeer licht en levendig is.

Montefusco, Campani. 180ha. Goed voor 1,2 miljoen flessen. Opgericht in 1994 toen Walter Mastroberardino brak met zijn broer Antonio en in Montefusco zijn eigen kelder bouwde. Vandaag geleid door Lucio Mastroberardino en diens broer en zus Paolo en Daniella. Afsplitsing van het grotere Mastroberardino en net als dat bedrijf gespecialiseerd in greco, fiano, en aglianico, de lokale druivenrassen. Zelfde kwaliteitsniveau. 15 verschillende cuvées. Zeer representatief voor Campania met uitstekende witte en een erg mooie Taurasi.  www.terredora.net

Charnay. Jean-Paul Brun, sinds hij 1979 zijn vader opvolgde. 22 ha, klei en kalk. 17ha gamay, 3ha chardonnay, 2ha pinot noir. 200.000 flessen per jaar. Probeert in de wijngaard zo biologisch mogelijk te werk te gaan. Vinifieert per perceel. Gebruikt alleen eigen gisten en probeert het gebruik van zwavel tot een minimum te beperken (pas bij het bottelen). Tegenstander van chaptalisatie. 14 verschillende cuvées, waaronder een formidabele witte. Niet vies van een experimentje en heeft ook een rosé en een likeurwijn. Zijn pinot noir en chardonnay vinifieert hij op z’n Bourgondisch. Volgens Parker de antithèse van Duboeuf. Heeft zelf geen wijngaarden in de cru’s maar koopt er druiven in waarmee hij ondermeer een Fleurie, een Moulin-à-Vent en een erg sterke Côte de Brouilly maakt. Eén van de weinige die ook een goede reputatie heeft voor zijn Beaujolais-Nouveau. In Nederland te koop bij De Wijntherapeut in Harderwijk.

Cheverny, Loire. Philippe Tessier. 19ha. Bio sinds enkele jaren. Wijngaarden in Cormeray, Cheveny en Cellettes, op vier verschillende bodemtypes, vooral klei en vuursteen. 5000 à 6000 stokken/ha. Met de hand geoogst. Goed voor ongeveer 100.000 flessen per jaar. Maakt ondermeer een interessante Romorantin, La Porte Dorée, maar de basiskwaliteit is OK. Wijnen met wat karakter, niet altijd even gemakkelijk voor de niet geoefende wijnproever, maar interessant voor de geoefende.

1650ha. Vijfde belangrijkste wijnstaat van de USA. Momenteel reeds met een 100tal wijndomeinen, vaak relatief klein, soms erg groot. Vooral bekend in de States zelf. Al wijn sinds 1662 (spaanse franciscaner monniken). Vanaf midden 18de eeuw ook Duitse invloeden en eind negentiende eeuw Italiaanse. Na de drooglegging moeizaam heropgestart met de echte revival pas in de 60ies. De wijndomeinen zelf liggen eerder in Hill Country en rond Dallas, de wijngaarden liggen in de vlaktes van West-Texas die phylloxera vrij zijn en waar het klimaat geschikter is. Zeer veel verschillende druivenrassen, maar niet ideaal voor de klassiekers als cabernet sauvignon, merlot of chardonnay, eerder voor de mediterrane soorten. Veel dure brol (hobbywijnen van gegoede dokters of advocaten) maar ook kwaliteit.

Sud-Ouest. Rood, met cot en merlot. Twee gemeentes in Lot et Garonne, die sinds begin 20e eeuw een Vin du Tsar maken, teruggaand op het verhaal dat tsaar Nicolas II van de voorzitter van de lokale cooperatieve enkele flessen kreeg en ze zo apprecieerde dat hij een grote bestelling plaatste. .

La Sauve, Créon, Bordeaux. Francis Courselle (en dochters Marie & Sylvie, beiden oenologe). Sterke reputatie als wijnmaker. 90ha waaarvan 50% wit en 20% clairet. 45 ha rood 60/20/20, 35ha wit, 50/50. Dochters beginnen het roer over te nemen. 700.000 flessen per jaar. In wit twee cuvées, de basis die een frisse witte is die op inox werd opgevoed en de Cuvée Francis Courselle die op eik rijpte maar bijna elk jaar lang en fris is, een excellente clairet, één van de beste van de regio, en twee cuvées in rood waarvan de Reserve heel sterk is. Onder de AOC Bordeaux.

Pessac-Léognan. Ooit een deel van Carbonnieux en toen bekend als Ch Le Désert. In de jaren 50 afgesplist en gebruikt als woonhuis zonder wijngaarden. Jean de Laitre, een arts, plantte de wijngaard terug aan in de jaren 90. 75% merlot, 25% cabernet sauvignon. Eerste oogst 1992 in rood, 1993 in wit. Vertoonde vanaf het begin al potentieel en naarmate de wijnstokken ouder worden verbeterd dit nog. Sinds 2005 geconsulteerd door Stéphane Derenoncourt.

Monastiria (Cephalonia). Zou familie zijn van de mavrodaphne maar is gewoonlijk neutraler. Wel net als de mavrodaphne erg fluwelige rode wijnen.

Odenas, Beaujolais. 24ha, 130.000 flessen per jaar. Lag mee aan de basis van de erkenning van de Brouilly en de Côte de Brouilly tot AOC. Kwam in 1877 in de familie toen Zacharie Geoffray het kasteel kocht met twee ha wijngaard. Zijn zoon Claude breidde het vanaf 1894 uit. Sinds 1987 Claude en Evelyne Geoffray. Evelyne bracht Le manoir du Pavé mee, het domein van haar vader. 3,5ha in de Brouilly, 8,3ha in de Côte de Brouilly. De Brouilly wordt opgevoed op inox, de Côte op houten fusten. Handgeplukte druiven. Le Manoir du Pavé (4ha) maakt een Beaujolais-Villages. Een deel van de percelen wordt momenteel heraangeplant met een andere manier van opbinden die in de Beaujolais nog niet werd toegepast. Altijd goed gemaakt. De Cuvée Zaccharie is een goed gestructureerde wijn afkomstig van 50 jaar oude stokken die op de traditionele manier, op oude fusten van 225l, wordt gemaakt en die minstens tien jaar goed blijft. www.chateau-thivin.com

Languedoc-Roussillon. Wit en rood. In 1968 voor het eerst omschreven als vin de pays, een puur geografische aanduiding, maar in 1982 nauwer omschreven als een vin de pays de zone die meer rekening houdt met de klimatologische omstandigheden. Ligt in het departement van de Hérault, tussen de aoc Faugères en de Coteaux du Languedoc. De wijnboeren van deze regio proberen hard een eigen karakter te krijgen, ondermeer door blends van mediterrane, bordelese, bourgondische en rhône druivenrassen.

°1922, Duitsland. Dé authoriteit in verband met biodynamische wijnbouw. Geeft al sinds 1963 een kalender uit waarin de volgens de astrologie beste momenten voor zaaien en oogsten staan en de resultaten van haar experimenten. Gaf in de jaren 80 les aan mensen als Nicolas Joly, Lalou Bize-Leroy en Michel Chapoutier en zette zo de biodynamische revolutie in gang. Ondanks haar hoge leeftijd nog steeds actief en strijdvaardig.

270ha. Wit en rood, vooral met pinot noir en müller-thurgau. Wijngebied in Duitssprekend Zwitserland.

1036 ha. Gebruikte druiven: merlot, bondola, pinot nero voor rood, chasselas, chardonnay, sauvignon, sémillon en müller-thurgau voor wit. In dit Italiaans-sprekende kanton wordt al sinds 1897 rode wijn gemaakt met merlot druiven (85% van de rode aanplant, goed voor 850 ha). Qua volume komt het op de vierde plaats. De wijngaarden liggen aan de zuidkant van de Monte Ceneri (Sottoceneri) op een bodem van kalk, mineralen, klei en zand, rond het meer van Lugano, ofwel aan de noordkant (Sopraceneri) met een bodem van vooral rots, graniet en zand. De Sottoceneri kent de zones Mendriso en Lugano, de Sopraceneri die van Bellizona, Locarno, Blenio, Riviera, Leventine en Valle Maggia. Er is steeds een temperende invloed van één van de meren (Lago Maggiore, Lago Lugano, Lago Como), maar de zomers kunnen er erg warm zijn. Het regent er veel maar het vriest nooit. De rode merlot is zeer goed, meestal licht en soepel, maar soms ook fluweelzachte topwijn die tussen de drie en acht jaar oud kan worden. Past goed bij pasta, risotto en rood vlees. Hij wordt ook gebruikt om witte en rosé wijn te maken. Lokalere onbekende wijnen zijn de boerse maar interessante Nostrano ofwel de typische rode Bondola (2%). In de regio vinden we ook andere interessante monocépages van de klassieke varianten. Slechts 7% is echter beplant met witte wijnsoorten (chasselas, sémillon, sauvignon blanc, chardonnay). Er wordt ook een witte merlot gemaakt, een curiosum in de wijnwereld. De benamingen Rosso, Rosato en Bianco worden gebruikt voor assemblage-wijnen. De DOC Ticino bevat altijd minimaal 90% van een wijn. De regio kende een heropleving in de jaren 80 toen vooral Duitssprekende jongeren, opgeleid in Zürich, hun intrede deden en begonnen te investeren in kleine wijngaarden. www.ticinowine.ch

Lombardia. Rood en wit. Gebruikte druiven: cabernet sauvignon, cabernet franc, merlot, barbera en nebbiolo (rood), pinot blanc en chardonnay (wit). Dit zijn de stille wijnen van de Franciacorta streek. Vooral de rode is goed.

Dobravlje, Vipava, Slovenië. °1994, met eerste jaargang in 1996. 7ha. Matjaz en Melita Lemut. Ze studeerden beiden af aan de biotechnische universiteit van Ljubljana. Matjaz werkte ook in Zwitserland en Napa Valley. Tilia is de Latijnse naam van de grote linde in hun wijngaard. Ze werken vooral met de lokale zelen druif waarmee ze een lichte, prettige wijn maken. Daarnaast ook goede pinot gris en pinot noir. Werkt voor zijn Sunshine reeks liever met geselecteerde gisten dan met lokale. Voor de prestigieuzere Golden reeks laat hij de druiven langer hangen, past hij graag lange schilweking toe en vinifieert hij twee a drie jaar op Sloveense eik. Hij vindt het erg leuk dat sommige van zijn witte wijnen in écht blindproeven (in een zwart glas) vaak worden verward met rode (dit komt door de erg lange schilweking). www.tiliapremiumwines.com

Italiaanse druif. Colli Tortonesi. Onbekend maar zeer veel potentieel.

(Portugal)zie Trincadeira

(Portugal) zie Baga

Deze vroegrijpende druif is één van de varieteiten gebruikt voor porto. Met haar lage zuurgraad wordt ze vooral gebruikt om de wijn te verzachten en om er geur en finish aan toe te voegen. Het is ook een vast bestanddeel van de andere Douro wijnen waar ze vooral volume aanbrengt. Indien te rijp geoogst zeer zwaar.

(Spanje) zie Rufete

(Spanje) zie Tempranillo

zie Graciano

(Portugal) zie Rufete

(Spanje) zie Graciano

(Portugal) Deze zeer moeilijke druif met een erg dunne schil levert een kruidige en fruitige delicate wijn op maar wordt vooral gebruikt als een onderdeel van porto. Het gebruik loopt terug.

Montigny-les-Arsures, Jura. Stéphane Tissot, zoon van André en Mireille. Sinds 1990 heel de tijd in evolutie, toen Stéphane na stages in Zuid-Afrika en Australië terug thuis kwam. Eén van de top drie domeinen van de Jura. 14,63ha rood met 37% poulsard, 35% pinot noir en 28% trousseau, 22,62ha wit met 63% chardonnay en 37% savagnin. Sinds 1994 realiseerde Stéphane zich dat hij het grootste verschil kon maken in de wijngaard en niet in de kelder. Dit groeide natuurlijk uit tot een Biocertificaat sinds 1999 maar vandaag is het hele domein gecertifieerd als biodynamisch. Zeer breed gamma maar complexe, karaktervolle en zeer coherente wijnen. Elegant eerder dan krachtig. Momenteel 28 verschillende cuvées. Lage rendementen. Gebruikt alleen de eigen gisten en beperkt het gebruik van sulfiet. Geen filtering. Elke zichzelf respecterende wijnliefhebber moet van deze man een paar dingen geproefd hebben. www.stephane-tissot.com

Monbazillac, Sud-Ouest. Claudie en Bruno Bilancini sinds 1992. 9,2 ha met 50% muscadelle, 45% sémillon en 5% sauvignon. 17.000 flessen. Wijngaarden op het noorden en oosten (ideaal voor biotrytis). Er word volgens rijpingsgraad geoogst. Eén van de gangmakers van de AOC Monbazillac. Steeds op zoek naar de perfectie, zowel in de wijngaard als in de kelder. Twee cuvées, één die elk jaar wordt gemaakt en een uitstekende reputatie heeft, een tweede, de Cuvée Madame, die nog opulenter is maar enkele jaren kelder vraagt.

Bordeaux. David Barrault. 13,5 ha in Gironde-sur-Dropt. Klei en kalk. °1995. Geen wit (omdat hij vindt dat hij daar niet geneog van kent). Vinifieert per perceel (een twaalftal) en assembleert dan om er twee wijnen mee te bekomen: Ch. Tiré-Pé, gerijpt in cuves, en Côte de Tiré-Pé, een jaar op eik. Maakt zeer krachtige en eerlijke wijnen (gooide in 99 de volledige oogst weg omdat de wijn te dun bleek). Blijft continu verder experimenteren en werkt niet meer met nieuw hout. 13,5 ha rood met 70% merlot en 20% cabernet franc, 10% cabernet sauvignon. 40.000 flessen/jaar onder de AOC Bordeaux Supérieur. Herstructureerde zijn wijngaard zeer goed.

Nice. Bernard Nicoletti. 6ha, sinds 1992. Vanaf 2000 erg ok, nadat hij zijn anjers verving door wijnstokken van het ras folle noire en braquet. Modern uitgerust, ondermeer met een reeks barriques van goede kwaliteit. Ook 2ha olijfbomen. Lutte raisonnée. Groene oogst en ontbladering, 35 hl/ha. Ondanks de erg jonge stokken begint hij geregeld prijzen te krijgen en het is één van de meest beloftevolle van de aoc Bellet.

Deze niet te onderschatten druif vindt men in Noordoost-Italië en levert er vooral in Collio en Veneto mooie wijnen op, die delicaat en licht kruidig zijn, met typerende aroma’s van amandelen en noten. De Tocai del Piave is dezelfde druif maar de wijn die er hier mee gemaakt wordt is veel neutraler.

Noord-Hongarije. 5500 ha. Wit. Gebruikte druiven: furmint, hárslevelü en sarga luskotaly (Muscat de lunel). In Noord-Hongarije wordt al sinds de dertiende eeuw witte wijn gemaakt, maar volgens de overlevering was het pas in 1620 dat de zoete Tokay-wijnen voor de eerste maal gemaakt werden, toen de wijnboeren op de vlucht waren geweest voor de oprukkende Turken en pas konden terugkomen toen de druiven al overrijp waren. In 1632 noteerde een priester, Szepsi Lacsko Maté, voor de eerste maal het originele productieproces van deze erg aparte wijn. In 1650 wordt voor de eerste maal de zoete Oremus vermeld die werd gemaakt van gedroogde druiven. Tegen de achttiende eeuw was de wijn een legende en de duurste wijn van Europa. Lodewijk XIV, de Zonnekoning, was maar één van de vele vorsten die hem waardeerden, niet alleen voor zijn smaak maar ook voor de aan hem toegeschreven medicinale kwaliteiten. De druifluis-epidemie van de negentiende eeuw en het communisme in de twintigste hielpen deze rijke traditie bijna om zeep. De communistische staatsboerderijen stopten met het maken van de Aszú en nog slechts op enkele verdwaalde kleine boerderijen werd de techniek nog toegepast. Gelukkig voor Hongarije bleven de coöperatieven wel de juiste druiven-mengeling gebruiken zodat de wijnstokken bewaard bleven. Sinds 1989 is er grote buitenlande interesse en het lijstje investeerders groeit. Dezen investeren vooral in de grote historische wijndomeinen en alhoewel het nog veel te vroeg is om de resultaten echt naar waarde te kunnen schatten lijken de 1993, 1997 en 1999 wijnen al een schot in de roos te zijn. Van de 99 wordt beweerd dat het het eerste topjaar is dat ook het communisme heeft verteerd en echt laat zien tot wat de regio in staat is. Oudere topjaren waren 1937, 1972, 1975. De wijngaarden van Tokay liggen op 200 km ten oosten van Boedapest en kennen een subcontinentaal klimaat, beschermd in drie windrichtingen door de Karpathen. De herfstnachten zijn warm en vochtig. Ze liggen op een vulkanische ondergrond bedekt met zand en löss en de voor botrytis zo noodzakelijke mist komt van de rivieren Bodrog en Tisza. De gebruikte druivenrassen zijn furmint, harslevelü en Muskotalyos (muscat lunel). 28 gemeentes maken deel uit van de aoc met als bekendste Tokaj zelf en Tarcal, Mád, Tállya en Tolcsva. De druiven worden geplukt van oktober tot november, vrucht per vrucht in drie of vier beurten, naargelang ze worden aangetast door botrytis. Ze worden opgestapeld in kleine kuipen die 25kg kunnen bevatten en waarin alleen door het eigen gewicht de druifjes geplet worden en het sap eruit wegsijpelt. Dit duurt ongeveer een week en na het uitlekken wordt de rest vermalen tot een pasta. Sap en pasta worden dan aan de basiswijn (gemaakt met de gewone gezonde druiven en geselecteerd op alcohol, zuurtegraad en extract) toegevoegd en het is precies de hoeveelheid toevoegsel die het karakter van de wijn zal bepalen. Het pure sap wordt Eszenzia genoemd en het heeft een suikergehalte tussen de 180 en 240 (een gewone lichtzoete wijn gaat tot 50). Heel af en toe wordt het apart gegist maar het heeft jaren nodig om te gisten tot een schamele 3% alcohol. Het is zo rijk en duur dat het bijna nooit apart wordt gedronken maar altijd wordt vermengd. De kwaliteit van een Tokay hangt af van de hoeveelheid gebotrytiseerd sap dat aan de basiswijn wordt toegevoegd. Dit wordt uitgedrukt in puttonyos, de naam van de mandjes van 25 kg waarmee geplukt wordt en die worden toegevoegd aan de vaten van 136 liter (Gönci-vat) waarin de wijn rijpt. Het minimum is drie , het maximum is zes. Dit lukt niet elk jaar en sommige jaren wordt er alleen basiswijn gemaakt, de szamorodni. In zeer goede jaren wordt er wijn gemaakt met zes puttonyos die zéér lekker en zéér duur is. Na de toevoeging verdwijnt deze wijn in kilometerlange tufstenen ondergronde labyrinten met een hoge vochtigheidsgraad en constante temperatuur, waar een speciale kelderschimmel, de Claedocorium Caellare, de omstandigheden uniek maakt. Aszu wijn blijft minimaal twee jaar op vat maar veel producenten gaan nu eerder naar de vier jaar. Daarna moet deze wijn nog zeker enkele jaren verder verouderen op fles. Hoe meer puttonyos hoe groter het verouderingspotentieel en de toppers in de Aszu Eszenzia, 1947 en 1963, zijn pas recent op de markt gekomen. Hier volgt een klein overzicht van de klassificatie: Szamorodni: kan droog (als een sherry) of lichtzoet zijn, wordt gemaakt in botrytisarme jaren uit wijngaarden waar er minder dan 50% botrytis is en men het de moeite niet vind om te selecteren bij de pluk; gemaakt met de hele tros, botrytis en niet botrytis druiven door elkaar twee jaar vat; oxydatief proces.
Aszú 3 puttonyos: minimaal drie jaar vat
Aszú 4 putonyos: zes jaar vat
Aszú 5 puttonyos: seven jaar vat
Aszú 6 puttonyos: acht jaar vat
Aszú Eszenzia: tien tot twintig jaar vat, 7 puttonyos, alleen in de allerbeste jaren in heel kleine hoeveelheden. Eszenzia: het pure sap, normaal gezien alleen gebruikt voor blends
De Aszu wordt altijd verkocht in flessen van 50cl. Er bestaat een groot verschil tussen traditionele tokaji en modernere. De traditionele (staatsbedrijven als Tokaj Kereskedöház) wordt gemaakt via een heel traag proces via oxidatie en heeft steeds een typerend zwaar sherrygeurtje. De modernere wordt gemaakt door Frans-Hongaarse bedrijven en is sneller klaar, frisser en fruitiger. Andere wijnen van de regio zijn Tokaji Furmint, een traditionele witte met oxidatie à la jura of jerez, Tokaji Szamorodni Edes, een zoete aperitiefwijn die wordt gemaakt in jaren waarin de botrytis onvoldoende voorkwam, goedkoper dan de aszú, en vaak zeer aromatisch (perzik, abrikoos, rozijnen, amandelen,vanille, meidoorn) en Tokaji Szamorodni Száraz, droge sherry-achtige wijn. Er bestaan ook droge mono-cépages in 75cl flessen; ze krijgen het bijvoegsel van de gebruikte druif (Tokaji Furmint, Tokaji Hárslevelü en Tokaji Muscat). Wijn uit het dorp zelf wordt Tokaj genoemd, die uit de omliggende dorpen heet altijd Tokaji.

2005: een koele zomer en een perfecte herfst: de productie is beperkt, maar de kwaliteit zeer hoog.
2004: gemiddelde kwaliteit; aromatisch OK maar mist wat power
2003: rijk en complex
2002: aromatisch en fris
2001: veel botrytis, zou goede aszu kunnen zijn
2000: zeer warm, zeer rijke wijn maar met weinig zuren
1999: absoluut topjaar
1998: regenachtig; elegant maar niet groot
1997: moeilijk jaar behalve voor wie laat plukte
1996: lijkt op 98
1995: fruitig en rijk, maar geen top
1993: topjaar

Helshoogte Pass, Stellenbosch. Wijnmaker Miles Mossop. Ook 15ha olijfbomen en een restaurant. Hoogtechnologisch bedrijf dat ondermeer via infrarood de rijpheid van de druiven per perceel opvolgt. Drie wijngaarden: de 60ha rond de boerderij zelf op 5km van Stellenbosch levert het leeuwendeel. De rest komt van de Highlands boerderij in Elgin en het Siberia goed in de Hemel-en-Aarde vallei. Grote en erg moderne installaties. Twee labels: Tokara en Zondernaam. www.tokara.co.za

Tollo. Grootste co-op van de Abruzzi. In 1960 gestart met 19 leden, vandaag 3500 ha met 1200 leden. Naast de doordeweekse witte trebbiano ook interessante pecorino. Aanvaardbare rode Montepulciano’s. Alleen de Aldiano, de topper, werd op eik opgevoed. www.cantinatollo.it

Hongarije. Tot voor kort deel van Szekszárd. Betere kwaliteit. Sterke en bekwame buitenlandse investeringen gecombineerd met een zeer goed terroir. Tramini, Sauvignon, Chardonnay, Kékfrankos, cabernet sauvignon-franc.

Pedemonte di Valpolicella. °1902 door Giacomo Tommasi. Nu de vierde generatie. Giancarlo Tommasi is momenteel de wijnmaker. 135ha wijngaard, waarvan 95 in de Valpolicella regio. Bezitten ook 40ha voor witte wijn in de DOC’s Soave, Lugano, Bardolino en Custoza, maar vooral bekend voor hun valpolicella, amarone en recioto. De Villa Quaranta is ook een luxe-hotel en restaurant. Ook eigendom in de Maremma. Momenteel werken er 9 famileleden in het bedrijf. Moderne stijl. www.tommasiwine.it

Umbrië. Wit, rosé en rood. Deze DOC heeft een goede naam met wijngaarden in de omgeving van Perugia.

Elegante en fruitige witte onder de naam Bianco (trebbiano en grecchetto) of onder de naam van het druivenras die minstens 85% van de gebruikte druiven uitmaakt: chardonnay, pinot grigio, riesling italico.

wordt gemaakt met sangiovese, canaiolo en trebbiano toscano, voor een droge en zeer fruitige aangename wijn.

heeft dezelfde samenstelling, maar er zijn ook monocépages van pinot nero of cabernet sauvignon. Ook goede spumante.

De Vigna Monticchio wijngaard van Giorgio Lungarotti kreeg zijn eigen DOCG. De wijn komt van de heuvels boven Torgiano, is gemaakt van sangiovese, canaiolo, trebbiano toscano, cilegiolo en montepulciano. Moet minstens drie jaar gerijpt hebben op hout en fles. Elegant en zacht met aroma’s van rode en zwarte vruchtjes, kruiden, specerijen en een hint van tabak.

Salta, Argentinië. °1892 door twee Franse broers, David en Salvador. De naam van hun bodega was El Esteco, naar een lokale legende rond een verdwenen zilveren stad, en eind jaren 70 kocht Michel Torino het domein. Modern uitgerust. 400ha in Cafayate en nog eens 300 in de Calchaqui vallei. De gemiddelde leeftijd van de stokken is 30, de oudste dateren van 1946. Sinds 2005 bijna volledig biologisch. Altimus is de topcuvée, Coll:eccion is de naam van het gamma basiswijnen. http://www.micheltorino.com.ar/

Duero. 3200 ha. Wit, rosé en rood. Gebruikte druiven: malvasia en verdejo voor wit, tempranillo (tinta de toro) en garnacha voor rood. Links van de Rueda ligt de wijnregio Toro waar al in de dertiende eeuw wijn werd gemaakt, vaak ten behoeve van de pelgrims op weg naar Compostela. Heel lang bracht de regio daarom zware, krachtige wijnen voort, met een hoog alcoholgehalte, die de verzwakte pelgrims moest ondersteunen. Het is de vurigste en sterkste wijn van Spanje, alhoewel het huidige wijnbeleid door de plukdatum te vervroegen eerder mikt op iets minder zware (13 à 13,5 %) wijnen. Officieel is 15% nog steeds toegelaten maar vroeger was zelfs 16 of 17% niet abnormaal. Vooral de coöperatieven maken nog de klassiekere sterke wijnen. De erkenning als DO dateert van 1987. De wijngaarden liggen hier op 600 à 750m hoogte op de noordoever van de Duero. De druiven van een oostelijke zone met fijn zand en klei en die van de zone rond Toro die armere grond heeft met veel kiezel worden gemengd. Het klimaat is continentaal en dus droog en warm in de zomer met koele nachten soms een verfrissende westenwind. Toro word gemaakt van de tinta de toro druif, een verwant van de tempranillo, met een heel eigen persoonlijkheid. 58% van de wijngaarden is er mee aangeplant. Hij moet minstens 75% van deze druif bevatten en word vaak aangevuld met garnacha. Sommige wijnboeren voegen de witte malvasia toe om de wijn lichter en vroeger drinkbaar te maken. Net als in de andere regio’s bestaan er crianza’s en reserva’s . Vooral deze laatste zijn echt uitmuntend, omdat ze krachtig zijn en tegelijk fris. De reserva bewaart een vijftal jaar. Toro is ideale winterwijn bij stevige plattelandsgerechten en pittige kazen. Omdat hij zeer goed bewaard is het altijd de moeite om een restje in de koelkast te bewaren voor een apart glas op een koude winteravond. Een fles moet steeds enkele uren op voorhand geopend worden. Er wordt ook wat lokale rosé gemaakt met garnacha, malvasia en verdejo.

Loreto Aprutino, op 20km van de kust. Abruzzo. Bio sinds 2002. °2000. Adriana Galasso en haar echtgenoot Fausto Emilio Albanesi, sommeliers, kregen in 2000 een 10ha grotre wijngaard van Adriana’s vader, door hem zelf aangeplant in 1972. Vandaag 17ha op de hellingen van Loreto Aprutino.  De oenoloog Giancarlo Soverchia hielp hen bij het opzetten van de kelder en het vernieuwen van een deel van de wijngaard. Strenge opbrengsbeperking en rigoureuze triage bij het oogsten. Om de concentratie van de rode nog wat te vergroten gebruiken ze de saignée techniek (en maken zo een aardige rosé). Naast een witte pecorino en de rosé, twee roden, de Cocciapazzo en de Mazzomorello, beiden gerijpt op nieuwe eik. Fausto is de wijnmaker.

Subzone van de Valle d’Aosta. Op basis van petit rouge.

Tufo, Campania. Stefano di Marzo op een domein dat zijn vader, Vitantonio, begin jaren 70 begon en moderniseerde. Stefano nam het op 25jarige leeftijd over, nadat hij afstudeerde als oenoloog in 2002. Zeer getalenteerde jonge wijnmaker. 8ha met klei en kalk. Er zit ook zwavel in de grond in de streek. Wijngaarden in acht verschillende stukken van Tufo. 6 tot 25-jaar oude stokken. Alleen de meer dan tien jaar oude stokken worden gebruikt voor de DOC’s, de rest gaat in de Irpinia IGT. Met de hand geoogst. Eerste jaargang in 2004. Bekend voor zijn uitstekende Greco di Tufo en Fiano d’Avellino. www.torricino.com

Levert een zeer aromatische wijn op met overweldigende bloemengeuren die wat aan muscat doet denken. Erg populair bij Argentijnse wijnboeren. Zeer goede begeleider van oosterse schotels. Ook veel gebruikt in blends.

San Casciano in Val di Pesa, Chianti. 30ha, verspreid over 11 wijngaarden. Niccolo Bartoloni is de eigenaar, Vittorio Fiore en Massimo Cresti de consulterende oenologen. Modern uitgerust, met botti en barriques in Franse en Amerikaanse eik. In 2005 maakten ze van hun chianti classico, tot dan 85% sangiovese en 15% cabernet sauvignon, een 100% sangiovese, kaderend in de trend naar de opwaardering van de chianti classico.  Het huis maakt ook de Lambertesco, een 60% cabernet en 40% sangiovese. www.poggiotorselli.it

Clos-Vougeot, Bourgogne. 5,5 ha (11% van de Clos) en de enige die binnen de muren van de Clos vinifieert. Hun stuk wijngaard is zeer kiezelrijk met veel minder klei dan lager gelegen delen. Benaderen sterk de stjl van Dom. De la Romanée Conti. Oogsten in één keer de rijpe druiven, lange schilweking, opvoeding op nieuwe eik. Zeer natuurlijke bewaarwijnen met grote densiteit. Gerant is François Labet, consultant oenoloog sinds 1993 is Jean-Pierre Confuron. Aroma’s van rood pitfruit, kers, cacao en menthol. Oudste wijnstokken zijn van 1910, de jongste van 1982. 30 à 35 hl/ha is het streefcijfer. 14 à 18 maanden op eik (50% nieuwe). Vanaf jaargang 2008 ook een witte Meursault.

Gigondas, Rhône. André Richard en Frédéric Haut. 20ha. Naast Gigondas ook Vacqueyras en Côtes du Rhône. Een eerder bescheiden en traditionele wijnmaker maar met een goede reputatie. Excellente Font des Aïeux, een Gigondas. De Morgan werd op nieuwe eik gerijpt.

Loire. 5250 ha. Wit, rosé en rood. Gebruikte druiven: wit met sauvignon blanc, rood met gamay, cabernet franc en cot. Deze regionale appellation heeft wijngaarden in de valleien van de Loire, de Indre en de Cher. Ze liggen meestal op een bodem van zand met sporen van vuursteen. Witte Touraine is droog, fruitig en geurig, op basis van sauvignon blanc. Drinken op 9 à 10°C. Rode Touraine kan voorkomen als jonge primeurwijn, uitsluitend op basis van gamay, en hij is dan licht en fruitig. Indien ook cabernet franc en cot zijn gebruikt heeft hij bewaarpotentieel. De primeur moet fris gedronken worden, op zo’n 12 à 14°C. De rosé is droog en fris, zeer geschikt bij charcuterie en gegrilde vis, en gemaakt van dezelfde druiven als de rode. Drinken op 10-12°C. Er bestaat ook een mousseux of pétillant in wit en rosé (productie 3,1 miljoen flessen per jaar).

Loire. Wit, rood, rosé. 160 ha. Gebruikte druiven: wit met sauvignon blanc, rood met gamay, cabernet franc en cot. Deze appellation brengt vooral volle rode wijn voort met weinig tannines en alleen indien cot en cabernet primeren heeft hij enig bewaarpotentieel. De rosés zijn gemaakt van dezelfde druiven en zijn zacht, fruitig en droog. De witte kan droog of halfzoet zijn en past goed bij waterzooi van vis, paling of gevogelte. Drinken op 10-12°C.

Loire. 150 ha. Wit, rosé. Gebruikte druiven: wit met chenin blanc, rosé met grolleau (min. 60%), gamay, cot, cabernet (max 10%). Op de beide oevers van de Indre liggen de wijngaarden van deze appellatie die voor de helft wit en voor de helft rosé voortbrengt. De witte is droog, fijn en kan eventjes liggen. De rosé bestaat uit minimum 60% grolleau. Hij is droog.

Loire. 200 ha. Wit, rosé en rood. Gebruikte druiven: wit met chenin, rood met gamay, cabernet en cot. De wijngaarden van deze appellation liggen op de rechteroever van de Loire. De witte is goed voor ongeveer 10% van de productie en past bij riviervis. Drinken op 8 à 10°C. De rode is goed gestructureerd en jong te drinken bij vleesgerechten aan 12 à 14°C. De rosé is droog en fris.

Loire. 21ha. Rosé. Gebruikte druiven: pinot meunier, pinot gris, pinot noir. De wijngaarden van deze appellation waren door de oprukkende urbanisatiezo goed als verdwenen. Onder impuls van enkele lokale wijnbouwers werd hij terug in zijn glorie hersteld, zij het voorlopig nog op een kleine oppervlakte. Het is een delicte en fruitige vin gris.

Franse druif. Typische aroma’s van rijpe appel, later honing en gekookt fruit

Bommes, Sauternes. In 1855 geklasseerd vlak onder Yquem. 3ha rood met 51% merlot, 42% cabernet sauvignon en 7% cabernet franc. 37ha met 83% sémillon, 12% sauvignon en 5% muscadelle. Wijngaarden op 70m hoogte op een heuveltje dat uitkijkt op de Ciron. Het bovenste deel van de helling heeft kiezel op klei, onderaan de heuvel zand en leem op kalksteen. 45.000 flessen per jaar. De oogst, in verschillende lezingen, kan tot acht weken duren 16 à 18 maanden opvoeding op nieuwe eik. Door de laatste eigenaar Daniel “Osiris” Iffla aan het Franse Ministerie van Landbouw geschonken in 1909 en sinds 1911 een wijnbouwschool. In 1855 nog geklasseerd op gelijke hoogte met Yquem en na een lange zwakke periode sinds Jean-Pierre Jausserand arrivieerde in 1983 terug aan de beterhand om sinds een kleine tien jaar terug aan de top te staan waar het thuishoort. Vandaag één van de beste Sauternes, rijk, complex en evenwichtig en nog relatief betaalbaar. Momenteel in grote vorm. 5 cuvées, waarvan één rood en vier wit. De tweede wijn, Les Charmilles, fermenteert op inox in plaats van eik en is in goede jaren een betaalbare aanrader. De Les Jardins de Thinoy is een droge witte, de Osiris een halfzoete. www.tour-blanche.com

Pierrefeu, Provence. Domein met twee namen. Régine Sumeire die ook eigenaresse is van Chateau Barbeyrolles. Sinds 1958 in de familie en toen uitgebouwd door vader en zoon Gabriel en Roger Sumeire. Nu geleid door de kleindochter, Régine. 89ha op leisteen en kalk, met een goede tien procent die gewoonlijk braak ligt om zich te herbronnen. Bio sinds 2005. Veel syrah, grenache en cinsault maar ook cabernet sauvignon, mourvèdre, ugni, rolle en sémillon. Alain Cuby is de oenoloog. Wit, rosé en rood. De rode cuvée Noir et Or is erg sterk, maar het domein is ook bekend voor zijn mooie rosé, de Pétale de Rose, die wordt gemaakt met alle 8 cépages van het domein. www.toureveque.com

Bordeaux. Vignobles Despagne. Naujan-et-Postiac. 46ha rood met 80% merlot en 20% cabernet sauvignon. 42ha wit met 40% sauvignon, 35% semillon, 25% muscadelle. 550.000 flessen per jaar. Ligt in het hart van de Entre-Deux-Mers. Heel goede witte, sinds enkele jaren ook goede rode. Parker. www.girolate.com Château La Tour Figeac Saint-Emilion. Otto Rettenmaier. 14,6 ha met 60% merlot, 40% cabernet franc. Buur van Figeac waar het zich in 1897 van af scheidde. Stephane Derenoncourt volgt de wijngaard (zo goed als biodynamsisch), Christine Derenoncourt vinifieert en voedt op. Bevestigd jaar op jaar.

Ribagnac. Oud Chateau de Bridoire. Luc de Conti, leading man van de Bergerac is hier de wijnmaker. In 1925 komt Vincenzo de Conti aan in de Périgord. In 1986 smelten de broers Jean en Luc de Conti hun domeinen samen en ze beginnen wijn te maken en in 1990 voegt neef Francis zijn 20ha wijngaard toe aan het geheel. Erg goede reputatie. 52ha. 29ha rood met 40% cab s, 40% merlot, 15% malbec, 5% cab f. 21ha wit met 50% semillon, 30% sauvignon en 20% muscadelle. Verspreid over drie wijngaarden: Les Gendres, Le Grand Caillou en Saint-Julien d’Eymet. Klei en kalk op leem. 6300 stokken/ha. Sinds 2005 bio.  Kozijn Francis in de wijngaard, broer Jean voor de rest van de landbouw van het domein, Luc in de kelders. Erg goede witte (Cuvée des Conti). Rijke en stevige La Gloire de Mon Père in rood. Scoort ook altijd met zijn Moulin des Dames. Goede prijzen ondanks de hoge kwaliteit. Zeer veel zorg in wijngaard, oogst en vinificatie. Ook actief als négociant voor een vijftal domeinen. Heel regelmatig. Precieze, fruitige en evenwichtige wijnen. www.chateautourdesgendres.com In België te vinden bij Cavopro in Beerzel en van Eccelpoel in Herentals.

Illion, vlakbij Athene, Attika, Griekenland. 38.000 lessen per jaar. Freddy Serpieris, een olympisch ruiterkampioen, is de eigenaar, de consulterende oenoloog is Alexandros Megapanos. Historisch domein dat in 1848 de modernisering van de Griekse landbouw inluidde. Van 1890 tot 1948 bekend voor zijn mavrodaphne, maar dan stopte de produktie. Heraangeplant met savatiano, roditis, chardonnay, malvasia di candia en malagousia door de bekende agronoom Paraskevas Evangheliou. Koopt geen druiven aan. Ook schapen, vee en pistachebomen. Tamelijk koel door wind die tussen de Parnitha en de Pentheli bergen komt en door de uitgestrekte bossen. In 1994 voor de eerste maal terug gebotteld onder de Tour de la Reine naam (een droge witte wijn). Nieuwe maar nog erg jonge aanplant met de cabernet’s, merlot en grenache, gebotteld onder de naam Chateau Serpieri.

St-Estèphe. Sinds 1939 in de familie. Omvat ook de wijngaarden van het vroegere Chateau Haut-Baradieu. Christophe Anney, oenoloog, nam in de jaren 80 dit familiale domein samen met zijn vader over en zijn eerste beslissing was om van de 33ha er maar 15 te gebruiken als wijngaard. Momenteel is er 16,19ha wijngaard in gebruik, verspreid over twee percelen, één rond het kasteel in Saint-Corbian, het tweede ongeveer tegenover die het Ch de Pez. Het terroir heeft zowel kiezellagen als klei-en kalklagen. Er wordt getrieerd en ontsteeld. De wijn verblijft na drie à vier weken fermentatie op inox, tussen de 12 en 14 maanden op eik, waarvan 45% nieuwe. 60% merlot, 40% cabernet sauvignon. Ongeveer 100.000 flessen. Goede reputatie en een tamelijk correcte prijs/kwaliteitsverhouding. De tweede wijn heet Les Aubarèdes. Hebben ook een kasteel in de Haut-Médoc, Chateau Comtesse du Parc (50/50 merlot en cabernet sauvignon, 12 maanden tweedejaarse eik, klei en kalk-terroir). www.chateautourdestermes.com

Pierrefeu du var, Provence. Marlena en Volker-Paul Weindel (van Duitse afkomst en met een baard die in Lord of the Rings niet zou misstaan), sinds 1996. 24 ha in een kleine vallei met een micro-klimaat. Bio. Leisteen. Lage rendementen. Grenache, syrah, cabernet sauvignon, cinsault, carignan en tibouren voor rood, ugni blanc en clairette voor wit. Gemiddeld 19jaar oude stokken, maar sommige zijn ouder dan 50 jaar. Modern uitgerust en werkend met zwaartekracht en dus geen pompen. Met de hand geoogst en tweemaal getrieerd. Vooral foudres, een beetje barriques. Bezig één van de betere domeinen van de Cotes de Provence te worden.  Twee cuvées, één met syrah, grenache en cabernet (Saint-Paul) en één met syrah en cabernet (Farnoux). Zeer goed gemaakte wijnen met densiteit en materie. www.tourdesvidaux.com

Brûlat-du-Castellet, helemaal in het noordwesten van de appellatie Bandol, in de Provence. Domein uit 1925. Eind jaren 40 worden de wijngaarden aangelegd en de eerste flessen worden gebotteld in 1955. Begin jaren 60 wordt de kelder gebouwd en worden er meer druiven aangeplant. In 1968 nemen de echtgenoten Hocquard het domein over. Momenteel geleid door Agnes Henri-Hocquard, tot 1994 geholpen door Thierry Puzelat, nu door Antoine Pouponneau. 10,5 ha rood met 60% mourvèdre, 30% grenache, 8% cinsault en 2% carignan. 1,5ha wit met 60% clairette, 30% rolle en 10% ugni. Er wordt ook nog eens 4ha gepacht in dezelfde gemeente. 30 hl/ha. Met de hand geoogst, tweede triage bij de ontvangst. De witte wordt gemaakt op inox en krijgt zijn malolactische fermentatie. Voor de rode worden de druiven ontsteeld en na een gekoelde schilweking op hun eigen gisten gevinifieerd in cementen kuipen. Nadien worden ze verder opgevoed op eik. Ongeveer 45.000 flessen per jaar. Wijngaarden op 150m hoogte, goed gedraineerd en geëxposeerd, veel mergel en kalk, deels met terra rossa doorspikkeld met keien, deels met wit mergelzand. Eén van de vaste waarden van de Bandol, zeer regelmatig. www.tourdubon.com In België verdeeld door Cavopro in Beerzel, Feys Van Acker in Brugge en Eddy De Kok in Lier, In Nederland door Wijnhandel Edouard Mol in Bussum en Maison Vinocerf in Uithoorn.

Saint-Emilion. Grand Cru Classé. Otto Maximilian Rettenmaier (°1962) sinds 1994, maar het kasteel was al sinds 1973 eigendom van de familie toen François Rapin het verkocht. 14,6 ha met 60% merlot, 40% cab f. Gemiddeld 35 jaar oude stokken, 6500 per ha. Gemiddeld 40 hl/ha. Kiezel en kleihoudend zand. 48000 flessen per jaar. Buur van Cheval Blanc en Figeac waar het zich in 1897 van af scheidde. Stephane Derenoncourt volgt de wijngaard (zo goed als biodynamisch maar zonder te dogmatisch te worden), Christine Derenoncourt vinifieert en voedt op. Manuele oogst met triage. Volledige ontsteling. 13 à 18 maanden eik. Gen filtering. Bevestigd jaar op jaar. Nooit een krachtpatser, maar altijd harmonieus. www.latourfigeac.com

Philippe Courrian. Médoc. 16ha. Geen herbicides, met de hand geoogst. 18 maanden eik, waarvan één derde nieuwe. Terroir met klei en kalk. Sinds 2003 een Cru Bourgeois. Regelmatig en goed. 50% merlot, 50% cabernet sauvignon. Chateau la Landotte is de tweede wijn van het domein.

Deze relatief jonge variant van de Touriga Nacional bestaat nog maar sinds 1940 en is vandaag één van de belangrijkste druiven bij het maken van porto. Het aroma is sterk floraal, met vooral de geur van rozen. Deze porto klassieker wordt af en toe ook apart gevinifieerd door avonturiers uit de Ribatejo of Estremadura. De ermee gemaakte wijnen zijn rijk en krachtig maar ook gevoelig voor oxydatie.

Kenmerkend aan deze Portugees is zijn grote bewaarpotentieel dat ondermeer bij het maken van port belangrijk is. Een laatrijpende druif met dikke schil die zeer goed weerstand biedt aan heel warme en droge omstandigheden. De kleine druifjes leveren heel geconcentreerd sap met veel aroma, kleur, fruit en tannine en de meeste van de alleen met deze druif gemaakte wijnen zijn in het begin erg stuurs. De druif wordt ook zeer veel gebruikt voor blends in de Douro en Dão regio’s. Een Dão moet minimaal 20% van deze druif bevatten. De monocépages kunnen gemakkelijk tien of meer jaar rijping aan. Aroma’s: zwarte bessen, violetjes, den, eucalyptus, een hele reeks kruiden.

Arbois, Jura. Evelyne en Pascal Clairet. Sinds 1991, na een carrière als inspecteurs van de INAO. 2,3ha rood met 57% poulsard en 43% trousseau. 3,7ha wit met 54% chardonnay en 46% savagnin. 28000 flessen per jaar. Mikken echt op terroir en dit schijnt ook erg goed te lukken dankzij hun heel hoge kwaliteitsstandaard en de precisie waarmee ze vinifieren. . Stevige rendementsbeperkingen door snoei en groene oogst. Geen herbicides, geen pesticides. Met de hand geoogst. Alleen lokale gisten. Heel weinig sulfiet, voor enkele cuvées geen. Geen nieuwe eik, ze willen de mineraliteit van het terroir benadrukken. Geen filtering. De wijnen van het domein kunnen ‘s zomers ook geproefd worden in hun bistrot in Arbois. www.domainedelatournelle.com

Gabian, Languedoc. Alexandre Fouque, oenoloog uit de Champagne en professor aan de wijnuniversiteit van Suze-la-Rousse, is een groot liefhebber van minder voorkomende druivensoorten. Volgens Marc een complete zot, maar niet gevaarlijk, wel bezeten van terroir en druivenrassen. 40ha. Wijngaarden in Roquessels, Laurens, Roujan en Fouzilhon. Sinds 2000. Meer dan 12 verschillende cépages, waaronder de tempranillo (ooit hier aangeplant om de carignan te vervangen), de witte terret, de chenançon noir (een kruising tussen jurançon en grenache), de counoise noir (een heel oude druif van de languedoc, tot nu alleen gebruikt in Châteauneuf-du-Pape blends). Organisch. Vinifieert in heel kleine cuves per perceel en druivensoort. Breed en interessant gamma, alhoewel sommige flessen echt wel alleen voor de liefhebbers zijn. Beschikt sinds 2004 over een tweede kelder in Faugères. In België verdeeld door Cavopro.

Crosses, Loire. Albane en Bertrand Minchin. Albane is de zuster van Julien Zernoth (Dom Pellé). 16ha in Morogues, onder de AOC Menetou-Salon. 120.000 flessen per jaar. 60hl/ha. Geregeld vermeld in de GH. Een domein dat momenteel nog vooruitgang boekt. Ondermeer de Honorine, de wiite topper, schijnt veel beter te zijn geworden. Deels met de hand geoogst. Passen een soort lutte raisonnée toe. Onlangs werden ook wijnen onder de AOC Valençay (Claux Delorme) en twee Vins de pays uitgebracht. Sinds 1987. In België ingevoerd door Boutelegier in Assebroek.

Arbanats, tussen Portets en Podensac. Graves AOC. 47ha. Maxime Bontoux sinds 2001, vroeger geleid door Cordier-Mestrezat. George Pauli als raadgever. Sinds 2002 een uitblinker in de AOC en in volle vernieuwing. Revue de Vin de France klassement Graves 2005 N°43. Te koop bij Colruyt.

Contigny, Saint-Pourçain. Komt uit een familie van wijnbouwers die aan de coöperatieve leverden, maar sinds 2001 is hij onafhankelijk. 10ha. Ondermeer wat gamay stokken uit 1907 die samen met de druiven van 40jarige stokken verdwijnt in de basiscuvée. Deed veel ervaring op in de Bordeaux. Zeer sterk.

Tracy-sur-Loire, Pouilly-Fumé, Loire. Comtesse Alain d’Estutt d’Assay, maar nu geleid door graaf Henry d’Assay, geassisteerd door zijn twee zussen. Sinds 1586 eigendom van de in oorsprong Schotse familie. 31ha sauvignon blanc. In 1952 werd terug gestart met de wijnbouw. Gronden rond het kasteel en het verder gelegen Les Loges, op de hellingen van Tracy en Vilmoy. Ondergrond van klei met silex op de 10ha rond het kasteel, kimmeridgien en portlandkalk op het lager gelegen plateau. Past de lutte raisonnée toe. Gemiddelde opbrengst van 53 hl/ha. De cuvée Chateau de Tracy is een blend van de beste vinificaties van beide terroirs. Alles wat niet in aanmerking kwam gaat naar de tweede wijn of wordt verkocht aan de négoce. Bijna altijd pas vanaf zijn tweede jaar in vorm. Het domein heeft een herkenbare stijl met kruidige aroma’s en smaken met heel typerende muskustoetsen. Bij het wijnmaken geconsulteerd door Valéry Lavigne uit het team van Denis Dubourdieu. www.chateau-de-tracy.com

Portugal. Draagt bij aan het alcoholgehalte en de structuur van vinho verde. Fruitig en rond, weinig zuren.

Niederösterreich. 715 ha. Wit met grüner veltliner, riesling, chardonnay. De wijngaarden van deze regio liggen rond St Polten, op een bodem van leem en zand, en vormen sinds 1995 een aparte regio. Ze brengen zeer fruitige witte wijnen voort, vooral van grüner veltliner.

Italië. zie Gewurztraminer

Rasteau, Rhône. 23ha. Hélen Durand die de wijngard overnam van zijn moeder die de druiven nog verkocht aan een andere wijnmaker. Begon al mee te werken toen hij 16 was en besloot nog op school om zelf wijn te gaan maken. Eeén van zijn eerste beslissingen was om het gebruik van herbicides te stoppen. Alleen lokale gisten. Er wordt met de hand geoogst en per perceel gevinifieerd in cement-tanks waaraan hij de voorkeur geeft boven inox om meer zuurstofcontact toe te laten. Geen filtering, geen eik, maar hij laat wel de steeltjes mee fermenteren. Zoekt vooral naar mineraliteit en probeert heel hard voldoende zuren te behouden. Wil dat de wijnen zo natuurlijk mogelijk het werk en de kwaliteit in de wijngaard weerspiegelen. Klein gamma maar enorm toegewijde wijnmaker.

Gevrey-Chambertin, Bourgogne. Jean-Louis Trapet nam het familiedomein over in 1990. Stopte al heel snel met herbicides, maar biodynamisch sinds 1996. Doet de laatste tijd ook aan opbrengstbeperking en het wegsnoeien van blad om meer zon te krijgen. Met de hand geoogst met dubbele triage. Natuurlijke gisten en ongeveer 70% van de druiven wordt ontsteeld. Zeer traditioneel in de kelder, wijnen die in hun jeugd moeilijk zijn, maar dan openbloeien. Heeft de laatste jaren zijn schilweking en fermentatie wat verlengd, maar naarmate de rijpheid van de geoogste druiven betert vermindert hij ook terug de schilweking. 30% nieuw hout, soms zelfs meer, die het fruit wat wegmoffeld, maar die de wijnen ook mooi laat “pinoteren”. Geen filtering, geen klaring. Delicate, frisse en vaak wat mineralige wijnen. Levendige, “vibrerende” wijnen, best te drinken vlak na opening. Vind zelf dat zijn biodynamische maatregel echt merkbaar worden vanaf jaargang 2000. Ondermeer hele mooie stukken wijngaard in Chambertin. De familie bezit ook een wijngaard in de Elzas die ze zelf beheert. www.domaine-trapet.com

Mendoza, Argentinië. °1883 door Don Tiburcio Benegas, de man die als eerste in Argentinië met “europese” wijnbouw startte. Hij plantte als eerste de Bordelese druivenrassen en bracht Franse oenologen en wijnvaten mee. Zijn twee zonen, Pedro en Alberto, bouwden het bedrijf verder uit en vooral de in Bordeaux opgeleide Pedro verbeterde de kwaliteit verder. In het begin van de jaren 70 verkocht de familie de wijngaarden en merken aan Carlos Pulenta, maar de naam Trapiche bleef bestaan. In 1997 werd het bedrijf opnieuw verkocht, deze maal aan 1075ha eigen wijngaarden. Marcelo Belmonte als viticulturist die de zaken zeer wetenschappelijk aapnpakt. Daniel Pi is de getalenteerde chef-wijnmaker. Argentinë’s grootste export merk, goed voor 6% van de totale export. Nu eigendom van een investeringsmaatschappij. Groot en modern uitgerust met de belangrijkste gebouwen in Maipu. http://www.trapiche.com.ar/

Deze druif heeft de een beetje twijfelachtige eer om zowel in Italië als in Frankrijk de meest aangeplante druif te zijn. In Frankrijk heet ze ugni blanc en wordt ze vooral gebruikt voor de distillatie van alcohol. De enige verdienste van de trebbiano is massa en neutraliteit en als dusdanig is hij verantwoordelijk voor zeer veel alledaagse wijnen die snel oxyderen. Zijn enige voordeel zou de prijs kunnen zijn maar zelfs die is vaak te hoog voor dit zouteloze produkt. In veel gevallen wordt er malvasia of een andere druif aan toegevoegd om er toch wat smaak aan karakter aan te geven en dat kan soms aangename produkten opleveren. De hoge zuurgraad kan wel een voordeel zijn bij het maken van Vin santo. Op te merken valt echter dat onder de trebbiano vlag vele rassen schuilgaan. Zo is de trebbiano di soave duidelijk beter dan de trebbiano di toscana, terwijl de trebbiano di romagna bekender is als de procanico. De Trebbiano d’Abruzzo wijnen zijn dan weer meestal gemaakt met de bombino bianco die men hier trebbiano noemt. Indien de opbrengst sterk beperkt wordt en de wijnmaker zijn vak zeer goed verstaat komen er af en toe toch wel goede flessen tevoorschijn.

Abruzzi. Wit. Gebruikte druiven: trebbiano. De Trebbiano heeft de reputatie een gemakkelijke druif te zijn die vooral in kwantiteit uitblinkt, maar deze pure trebbiano is meestal ook zacht en delicaat, vrij doordeweeks misschien, maar zelden onaangenaam en af en toe zelfs echt goed.

Emilia-Romagna. Wit. Gebruikte druiven: trebbiano. Omgeving van Bologna, Ravenna en Forli. Fris, droog, aangenaam. Stil, frizzante en spumante.

Spaanse druif. Ribeiro. Lijkt op een wat groffere versie van de albariño en er vaak mee geblend. Typische aroma’s: rijpe appelen

Brinay, AOC Quincy, Loire. 18ha. Jean Tatin, landbouwingenieur en de man die de AOC Quincy bekend heeft gemaakt, met zijn echtgenote Chantal Wilk, eveneens een landbouwingenieur. Hij nam begin jaren 90 de boerderij van zijn vader over en maakte er het Domaine des Ballandors mee, zijn eerste domein, met 6ha toen aangeplante stokken. In 1994 schiep hij het grotere Domaine du Tremblay, met oudere wijnstokken, 9ha groot. Terroir met zand en klei. Sinds kort heeft Jena ook ook een Reuilly, de Les Demoiselles Tatin. www.domaines-tatin.com

Trentino. Wit en rood. Gebruikte druiven: chardonnay , nosiola voor wit, schiava voor rood. Met lager gelegen en wat warmere wijngaarden op de hellingen van heuvels van het (lage) Adigedal en de valleien van de Cembra, de Lagarina en de Meren is deze DOC, meer dan die van Alto Adige, geschikt voor rode wijn. De druiven groeien hier hoog boven de grond in pergola’s (trellis) om optimaal van de zon te genieten. Er is veel geëxperimenteer met druivenrassen. De Trentino Bianco Doc is een mengeling van chardonnay en pinot bianco, maar 50% van de produktie in wit gaat naar een chardonnay trentino en een Spumante Trento Classico. Veel interessanter is een inheemse witte druif, de nosiola, die zeer aromatisch en delicaat is. Het is ook de voornaamste component van de zeer goede Vino Santo Trentino. Bij de rode is de schiava-druif met 30% het meest gebruikt. Trentino Rosso is echter gemaakt van cabernet en merlot en gerijpt op houten vaten. Hij kan licht zijn maar ook vol en krachtig. De andere zijn gemaakt van één of twee druivenrassen. De streek is ook bekend voor zijn zeer goede grappa’s.

In de Conca de Barbera in Catalonië wordt een rosé wijn gemaakt met een mengeling van garnache en trepat, een lokaal druivenras dat zich zeer goed leent voor rosé. De wijn is fris en fruitig.

Lokale druif die in Saint-Pourçain (Loire) wordt vermengd met chardonnay of sauvignon.

Saint-Etienne-du-Grès, Provence, in les Alpilles. Éloi Dürrbach. 15ha rood met 50% cabernet sauvignon en 50% syrah. 2ha wit met 45% marsanne, 45% roussanne en 10% chardonnay. 64500 flessen per jaar. Uit het niets gecreëerd in 1973 toen Eloi zijn architectuurstudies opgaf en besloot om op het buitengoed van zijn vader wijn te gaan maken. Op aanraden van Georges Brunet uit Vignelaure plant hij syrah en cabernet sauvignon aan op zijn op het noorden gerichte hellingen, maar er was dynamiet nodig om de wijngaarden aan te leggen in de harde rotsen van het domein. De eerste oogst werd gebotteld in 1976. Kleine percelen verspreid tussen de bossen en erg ecologisch beheerd. Bio (alleen schapenmest en ploegen). Belangrijk omdat ze als één van de eersten cabernet sauvignon gebruikten voor een Côtes de Provence, wat de wijn veel meer diepgang gaf. Zijn rode wijn is dan ook altijd een blend van cabernet sauvignon en syrah, waarmee hij teruggreep op een oude pré-phylloxera praktijk die vermeld werd in een 19de eeuws boek van de landbouwwetenschapper Jules Guyot. Maakt nu alles onder de Vin de Pays des Bouches-du-Rhône omdat de AOC bepalingen niet de hoeveelheid cabernet sauvignon toelaten die hij gebruikt, iets waarover éloi nog altijd behoorlijk kwaad is. Zijn witte lijkt qua aroma meer op een Chateauneuf-du-Pape dan op een Provence maar heeft dankzij 10% chardonnay een wat boergondische, boterige finale. Aan dit alles voegt het terroir een verrassende mediterrane toets toe wat dit één van de grote witte wijnen van Frankrijk maakt. Uitermate meticuleus wijnmaker en een halve legende. Zeer veel aandacht voor de juiste rijpheid van de druiven, maar ook in de kelder uiterst getalenteerd en altijd op zoek naar de correcte uitdrukking van het terroir. Grijpt zo weinig mogelijk in: geen vreemde gisten, geen toevoeging van zuren, twee jaar rijping op foeders. Duur en moeilijk te vinden. De etiketten werden kort voor zijn dood gemaakt door René Durbach, zijn vader die in 2000 overleed, en die als schilder en beeldhouwer intiem bevriend was met mensen als Léger, Picasso etc. Aubert de Vilaine (Romanée-Conti) was in 1978 de eerste die onder de indruk was van deze wijn en via zijn Amerikaanse invoerder kwam dit ter ore van Robert Parker. In 1984 pikte die de naam op, en de legende was begonnen. www.domainedetrevallon.com

Néoules, 40km ten noorden van Toulon, in de aoc Coteaux Varois, Provence. Jean-Louis Masurel, een gepensioneerde bankier die nog voor LVMH werkte, sinds 1989. Jean-Jacques Coll is de oenoloog. 20ha. Deels oudere (tussen de 20 en 50 jaar) stokken van grenache, cinsault, carignan en ugni blanc, plus een jongere aanplant van syrah, semillon, rolle en clairette. Klei en kalk met veel keien, zeer goed drainerend en licht aflopend. Warme, droge zomers en regen in herfst en lente. Nogal fris gelegen, op het noordoosten, ideaal om de druiven langzaam te laten rijpen. Er wordt gemikt op 35 hl/ha als maximum. Sinds 1990 nieuwe pers en nieuwe temperatuurgecontroleerde cuves. Opvoeding per cépage 18 à 24 maanden op oude eiken fusten van 40hl. Daarna volgt de assemblage. http://trians.com

Nans-les-Pins, Provence. °1989 door de Bourgondsiche wijnboeren Aubert de Villaine (zie Romanée-Conti) en Jacques Seysses (Dom. Dujac), en een Parijse vriend van hen, Michel Macaux. Voorheen bekend als het Domaine du Logis de Nans, volledig verwaarloosd en aangeplant met ugni blanc, carignan en cinsault. De partners werden echter aangetrokken door de uitstekende ligging en het veelbelovende terroir, en door het feit dat de prijzen hier nog laag genoeg liggen om als “gewone” wijnmaker te investeren. 25,1ha rood met 36% cabernet sauvignon, 30% syrah, 18% merlot en 16% cinsault. 18,6ha wit met 82% viognier en 18% chardonnay. 280.000 flessen per jaar. Goed gelegen, met op het zuiden gerichte zachte hellingen in het oosten van Aix-en-Provence, tussen het massief van Sainte-Baume en de Aurélien. Klei en kalk. Grote verschillen tussen dag- en nachttemperaturen. Lutte raisonnée. Tussen de 420 en 450m hoog. De laatste vijftien jaar werd hier naar hartelust geëxperimenteerd met methodes en Jacques ging speciaal voor dit domein in de leer bij een reeks topdomeinen in Bordeaux en Californië nadat hij begreep dat veel van zijn Bourgondische pinot noir ervaring hier niet kon worden toegepast. Reeks mooie monocépages, technisch zeer goed gemaakt, fris en verteerbaar. De Les Auréliens is een interessante bend van chardonnay en viognier. Met in de omgeving aangekochte cinsault wordt een interessante mono-cépage rosé gemaakt. www.triennes.com In België verdeeld door Tout Est Vins in Brussel.

Puy L’Evêque, Cahors. 60ha waarvan de eerste in 1830 werden aangeplant door Etienne Baldès. 40ha rond het domein zelf op de terrassen van de Lot. De andere wijngaard, 15ha groot, ligt in Floressas en er staat chardonnay, viognier en chenin. 75% Auxerrois, 20% merlot, 5% tannat (maar de tannat verdwijnt). 2ha wit met 100% chenin. Exceptioneel terroir met rolkeien en rode klei op een kalklaag die twee à drie meter dieper ligt, op het zuiden gericht (één van de weinigen die de verschrikkelijke koudegolf van 1956 overleefden). Eén van de druivelaars is dan ook de 100jaar gepasseerd. Door de inmiddels overleden Jean Baldès uitgebouwd tot één van de parels van de AOC. Eén van de eerste om met inox cuves te werken. Verdubbelde ook de oppervlakte. Een van de betere domeinen van de cahors. Jean-Luc Baldes (8e generatie) volgde na studies in Beaune vader op, maar pas na een periode in de Médoc en de Barsac, totdat zijn vader, een even grote koppigaard als hemzelf, hem op zijn voorwaarden terugvroeg. Eén van de beste flessen is de Cuvée Prince Probus, gemaakt met 100% tannat van de beste 10ha wijngaard en meer dan 50 jaar oude stokken, 18 maanden eik waarvan de helft nieuwe, die tot 15 jaar bewaard kon worden (voor 1999), en die één van de eerste cahors wijnen was die men met nieuwe eik maakt. Sinds 1995 beschouwd als een topper. Belangrijke investeringen sinds 1999: densiteit tot 8000 stokken per ha, mikkend op opbrengsten tot 45 hl/ha. Groene oogst en triage op de oogsttafel. De druiven voor de Triguedina worden met de hand geoogst. In 2000 werd een nieuwe kelder met barriques (25% nieuwe) in gebruik genomen. Maakt ook een zeer originele Black Wine naar middeleeuwse traditie van oude bijna overrijpe malbec druiven die pas na een nacht in een 50°C warme oven worden gevinifieerd. Daarna worden er verse druiven van het zelfde perceel aan toegevoegd om de wijn evenwichtiger te maken en verdwijnt hij twee jaar op eiken vat.

Ribeauvillé, Alsace. °1626. Brak door in 1898 toen François-Emile een belangrijke onderscheiding won in Brussel en de wijn evolueerde tot een icoon van het potentieel van de Elza. Nu Hubert en Bernard Trimbach, maar hun zonen Pierre en Jean zijn al actief, respectievelijk als wijnmaker en als PR man. Pierre Trimbach, de 12de generatie al, is sinds 1979 in het familiebedrijf en sinds 1985 verantwoordelijk voor de produktie. Hij studeerde in Beaune en deed stage in California. Laat zijn wijnen fermenteren tot ze de laatste restjes suiker hebben opgebruikt. Past de lutte raisonnée toe. Gelooft niet in te strenge opbrengstbeperking en vind dat dit de wijnen te straf maakt. 50 hl/ha. Grote gastronomische wijnen. Traditioneel, en zeer droog en precies. Volgens Decanter één van de tien beste witte wijn makers van de wereld. 27ha eigen wijngaard, maar selecteren ook nog eens de beste druiven op zo’n 70ha wijngaard die ze niet zelf bezitten. Twee cuvées zijn legendarisch: de Cuvée Frédéric Emile (alleen in de beste jaren, druiven van de Osterberg en de Geisberg) en de Clos Sainte-Hune (sinds 1919, eigenlijk een 1,38ha groot perceeltje van de Grand Cru Rosacker, en één van de grootste riesling wijnen van de wereld). www.maison-trimbach.fr In Nederland geïmporteerd door Van Der Linden, Walraven & Sax. In Wallonië door Willy de Beck, in Brussel vind je enkele wijnen bij Chai & Bar. Een derde van de productie gaat naar de VS.

Deze in Portugal erg populaire druif is erg goed bestand tegen droogte maar is erg gevoelig voor regen. Ze maakt deel uit van de porto druiven maar wordt ook veel gebruikt voor stevige rijke rode wijnen in de Alentejo en de Dão. Ze lijkt qua aroma’s en kleur wat op syrah. Ook gekend als de Tinta Amarela in de Douro. Aroma’s van zwarte bessen, wilde bloemen en kruiden.

Napa Valley, USA. Napa Valley pioniers. Al sinds 1947 eigenaars van Sutter Home Winery. In 1970 begonnen ze zelf te bottelen en verkopen en werden onder Sutter Home naam al snel een begrip. Introduceerden in 1996 een reeks estate wijnen onder hun Trinchero label en men zegt dat deze wijnen bij de beste prijs/kwaliteitsverhouding van Napa hebben. http://www.tfewines.com/. Zeer breed gamma onder verschillende namen als Montevina, Three Thieves, Trinity Oaks, Sutter Home en ook met vertakkingen in Australië (Angove’s, Reynolds Vineyards). Tweede grootste onafhankelijke wijnmaker van de VS.

Rode druif die vroeger erg populair was in noordelijke wijnlanden als Engeland. Weinig zuren en, veel suikers en op de terugweg.

Mendoza, Argentinië. Dochteronderneming van Concha y Toro (Chili). 1289ha verspreid over acht wijngaarden. Kwam in 1996 naar Argentinië met de bedoeling op korte tijd de grootste exporteerder te worden en is daar bijna in gelukt (alleen Trapiche verkoopt meer). Verkopen echter evenveel in het binnnenland als in het buitenland. Begonnen met 25 personeelsleden, nu met 250. http://www.trivento.com/ Federico Galdeano is sinds 1997 hoofd wijnmaker (deed ervaring in Toscane en Califirnië). Alberto Antonini fungeert als consultant. Enrique Tirado, de getalenterde oenoloog van Concha y Toro, houdt de zaken in het oog en geeft eveneens raad. Breed commercieel gamma met constante kwaliteit, naar het schijnt met enkele mooie uitschieters. De jonge oenoloog German di Cesare schijnt zeer getalenteerd te zijn en scoorde onlangs goed met de Otra Vida 2006, een malbec, die in 2007 de International Trophy Red Single Varietal van Decanter won.

Duits kwaliteitsniveau, ook bekend als TBA: alleen de verschrompelde druiven die botrytis kregen en dus zeer geconcentreerd zoet zijn worden gebruikt: meestal zeer duur.

Fronsac. Familiedomein van Patrick Léon, technisch directeur van Mouton-Rothschild, die het in 1995 aankocht ter voorbereiding van zijn pensioen. Nu Stéphanie en Bertrand, zijn kinderen. 15,2 ha hoog in de appellation op een terroir met veel kalkrots. Kelders in heel slechte staat toen hij het aankocht maar wel oude druivelaars (in een verwaarloosde wijngaard). 80% merlot, 15% cabernet franc. Oogst in kooitjes, met dubbele triage, vinificatie in betonnen kuipen met thermo-regulatie en opvoeding voor 12 maanden op eik, waarvan een derde nieuw. Men houdt steeds 10% op cuve om de assemblage te kunnen opfrissen.

Christine Valette Pariente sinds 1980 toen ze het overnam van haar vader. 30ha met 90% merlot en gelijke delen cabernet sauvignon en f (voor 2000 was het aandeel cabernet dubbel zo groot). Gemiddeld 35 jaar oude stokken ( de oudste zijn van 1926). De aanplantingsdichtheid is 5600 stokken per ha maar voor de nieuwe aanplantingen is dit opgetrokken tot 6600. Klei en kalk. 100.000 flessen. Al in de 18de eeuw bekend als Mondot, in 1850 overgenomen door Raymond Troplong, een jurist, wiens neef en opvolger de naam Troplong Mondot creëert en dan het boeltje verkoopt aan de Parijse négociant Alexandre Valette. Ligt op de hoogste heuvel van de St Emilion, ten oosten van het dorp in het midden van het plateau en beschikt over een magnifiek terroir. Lang sluimerend maar olv Christine Valette herrezen en momenteel erg populair. Geen bio, wel een soort lutte raisonnée. Groene oogst en ontbladering in juli. Rendementsbeperking tot 34 hl/ha. Late oogst om perfecte rijpheid te bekomen. Met de hand geoogst. Triage in de kelders. Volledige ontsteling. Modern gevinifeerd maar na veroudering even intens als de grootste klassiekers. In de kelder worden alle Roland truukjes toegepast (parcellaire vinificatie, vier à vijf weken temperatuurgestuurde schilweking, rijping van 75% van de wijn op eik, met een park waarvan 75% nieuw is en die tussen de 12 en 24 maanden duurt. Collage en filtering in sommige jaren. Zijdezacht, elegant en rijp. Ook jong erg lekker, maar krijgen pas hun echte identiteit na vier à vijf jaar. Mondot is de tweede wijn (sinds 1985), ook erg goed, maar met een groter aandeel cabernet. Geconsulteerd door Michel Rolland sinds Christine in 1981. Gepromoveerd tot Premier Grand Cru Classé in 2006. www.chateau-troplong-mondot.com

Saint-Eilion Premier Grand Cru Classé. Fam Castéja – Preben-Hansen. 10ha met 50% merlot, 45% cabernet franc en 5% cabernet sauvignon. 54000 flessen. Een erg traditionele premier cru, lang onderpresterend maar sinds 2000 terug op de goede weg. Vernieuwde gebouwen, nieuwe installaties, in ere herstelde wijngaard en veel diep denkwerk over de toekomst. Philippe Castéja. Zeer mooi terroir.

Samen met de Poulsard wordt deze druif in de Jura gebruikt voor het maken van een karaktervolle rode wijn. Vaak erg tanninerijk en een echte bewaarwijn indien Trousseau de hoofddruif was. Bekend als bastardo in portugal, één van de minder opwindende maar erg produktieve ingrediënten voor porto. Vraagt veel zon en warme kiezelhoudende grond. Goed voor 5% van de totale Jura aanplant. Typische aroma’s : cassis, kersen, peper, koffie.

Aghios Pavlos in Halkidiki, waar zich sinds 1974 het hoofdkwartier bevindt. Zeer grote négociant. °1890 als een distilleerderij van ouzo. Wijnmaker sinds 1970 toen de eerste kelders werden geopend in Naoussa. Grootste en één van de oudste commerciële wijnbedrijven van Griekenland. Vandaag geleid door Ioanna en Yiorgos Tsantalis, de derde generatie. Goed voor een jaarproductie van 18 miljoen flessen per jaar. Materiaal van eigen wijngaarden en door aankoop bij andere telers. Vana het begin werd zowel op Griekse als op internationale rassen gewerkt. Pavlos Arghyropoulos is de oenoloog. Zeer modern uitgerust en gericht op kwantiteit. De wijnhaarden in Naoussa beslaan 50ha op de zuidoostelijke helling van de Vermion berg, op hoogtes tussen de 250 en 400m. 120ha op de hellingen van Mt Athos, die ze leasen van de orthodoxe kerk die er het wereldberoemde klooster heeft. 20ha rond het hoofdkwartier in Halkidiki. Groot heraanplantingsprogramma in de wijngaarden van de voormalige co-op van Rapsani in Thessalonika (100ha) waar ook de installatie van de voormalige coöperatieve worden ingezet sinds de overname in 1991. De wijngaarden in Rapsani bevatten veel ijzerhoudende leisteen en een door de invloed van de Olympos getemperd zeeklimaat. Onlangs ook 60ha in Maronia in Thracië. Bio-wijnbouwers krijgen hulp en een bonus. Goedkoop en simpel, maar ook in Griekenland zelf erg populair. Export naar 35 landen. Zeer uitgebreid gamma, veel bulkproducten maar de firma probeert ook wat meer karaktervolle estate wijnen te maken, waar het volgens sommige bronnen in slaagt. www.tsantali.gr

Griekenland. Cephalonia. Gevoelige druif. Vaak geblend met robola. Typische aroma’s : meloen, honing

Illmitz in Seewinkel, aan de Neusiedlersee, Oostenrijk. 14ha met welschriesling, chardonnay, scheurebe, muskat ottonel, traminer, weissburgunder, zweigelt en cabernet sauvignon. Hans Tschida (bijnaam Gandhi) is een rustige man, gespecialiseerd in zoete wijn in al zijn verschijningsvormen. Hiervoor werkt hij vooral met aromatische druivenrassen: de traminer en de scheurebe voor de botrytiswijnen, de muskat ottonel voor de schilfwein (op klei gedroogde druiven). Philippe Ricoux is de oenoloog-consultant. De rode is een wijn die op groot eiken vat of op barrique rijpt. In Nederland verdeeld door Werkhoven Welming Wijnkopers, in België door De Koning Drinkt. www.angerhof-tschida.at

Riza Tegheas, Mantinia, Griekenland. °1989 door Yannis Tselepos, na acht jaar in de Bourgogne en een wereldwijde wijnervaring. Eerste jaargang in 1991. Kocht stukken grond waarvan hij hoorde van oude wijnboeren dat ze voor de komst van de druifluis de beste stukken waren. 25ha eigen wijngaard, maar koopt ook aan van 10ha van andere boeren. Moschofilero, cabernet sauvignon, chardonnay, merlot en gewurztraminer. Alleen de laatste staat op een wijngaard met 100% leisteen, de rest op rode klei. Maakt één van de beste witte wijnen van Mantinia. Modern uitgerust. 300.000 flessen per jaar. 40% is bestemd voor de export; Takis Smyrniotis asisteert Yanis als wijnmaker vanaf de eerste jaren. www.tselepos.gr In België verdeeld door Pasqualinno.

Druivenras uit Georgië, vooral in het district Imereti, nu ook aangeplant in de Oekraïne en Bulgarije. Laatrijpende druif.

Deel van de wijnregio Baden. Bijna volledig beplant met Spätburgunder en Müller-thurgau. De zeer grote coöperatie Badischer Winzerkeller is hier actief en betrekt druiven van bijna 5000ha wijngaard.

Sud-Ouest. 280 ha. Wit en rood. Gebruikte druiven: wit met baroque en maximaal 10% gros manseng en sauvignon, rood met cabernet sauvignon en cabernet franc (minimaal 60%) en maximaal 40% tannat. De wijngaarden van deze regio liggen op een ondergrond van klei en zand, maar de beste liggen op heuvels van afgebrokkelde kalkblokken. Vooral de witte wijn (50%) van de produktie is de moeite van het proberen waard. De witte wijn is erg origineel, droog en nerveus. De verantwoordelijke hiervoor is de baroque-druif, maar om hem wat frisser en aromatischer te maken wordt er tot 10% sauvignon blanc aan toegevoegd. Hij past zeer goed bij gegrilde vis. De rode is gemaakt van de twee cabernet’s met maximaal 40% tannat en is vol, rond en gul, maar met weinig eigen karakter. Schenken op 16°C.

Tyrnavos, Thessaloniki. 7 miljoen flessen per jaar. Asterios Papras is de oenoloog. Opgericht in 1961. 550 leden. Lage prijzen, aanvaardbare kwaliteit en naar het schijnt een goede basis-retsina.